Λίγο πριν πεθάνει ήταν ολοζώντανος...

Το βασικότερο επιχείρημα όλων αυτών που αμφισβητούν το γεγονός ότι η συνεχόμενη και χωρίς όριο εκτύπωση νέου χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες οδηγεί αργά ή γρήγορα σε πληθωρισμό, αποτελεί το ερώτημα:

“Μα αφού τα τελευταία χρόνια και ειδικά από το 2000 και μετά οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες έχουν τυπώσει τον άμπακο τους σε ηλεκτρονικό και χάρτινο χρήμα, γιατί ο πληθωρισμός δεν έχει εμφανιστεί ακόμη;”

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι κατά την γνώμη μου πως ο πληθωρισμός έχει ήδη εμφανιστεί και πως αυτό που απομένει πια για να εμφανιστεί είναι ο υπερπληθωρισμός, δηλαδή με άλλα λόγια αν συνεχίσουν έτσι όπως το πάνε τώρα, το επόμενο και τελευταίο στάδιο θα είναι αυτό της κατάρρευσης της παγκόσμιας οικονομίας.

Γιατί όπως έχω επισημάνει ήδη, ο πληθωρισμός δεν φαίνεται μόνο στην αύξηση των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών, αλλά και στην άνοδο των τιμών των διαφόρων χρηματοοικονομικών assets και των πάσης φύσεως κεφαλαιουχικών αγαθών.

Για παράδειγμα μετά το σκάσιμο της φούσκας των μετοχών της νέας τεχνολογίας (.com) το 2000, το ήδη τυπωμένο χρήμα αλλά ειδικά το ακόμη περισσότερο που τυπώθηκε κατόπιν με σκοπό να καταπολεμήσει την ύφεση που ακολούθησε, οδηγήθηκε τελικά με την αρωγή του ίδιου του κράτους στα ακίνητα, δημιουργώντας έτσι εκεί πληθωρισμό, με αποτέλεσμα οι τιμές των περισσοτέρων ακινήτων να πολλαπλασιαστούν μέσα σε λίγα χρόνια.

Κατόπιν μόλις έσκασε με την σειρά της και η φούσκα των ακινήτων, όλος αυτός ο ωκεανός του ήδη τυπωμένου χρήματος μαζί με τον νέο ωκεανό του νέου φρεσκοτυπωμένου χρήματος που τυπώθηκε για την διάσωση των χρεοκοπημένων Αμερικανικών τραπεζών αλλά και την καταπολέμηση (πάλι) της νέας ύφεσης, οδηγήθηκε ξανά στις Αμερικανικές μετοχές αλλά και στα Αμερικάνικα ομόλογα, δημιουργώντας εκεί πληθωρισμό και φούσκες, δια της αύξησης των τιμών.

Και όλα αυτά όταν οι τιμές των περισσότερων εμπορευμάτων καθώς και του χρυσού έχουν πολλαπλασιαστεί επί πέντε και βάλε φορές από το 2000 και μετά, δηλαδή από τότε που ουσιαστικά άρχισε το πάρτι με τις fiat φωτοτυπίες και η μεγάλη “κραιπάλη” εκτύπωσης από τις κεντρικές τράπεζες δια την θεραπείαν της κάθε οικονομικής “νόσου” που προέκυπτε και της πάσης πολιτικής “μαλακίας” που έκαναν οι πάσης φύσεως διοικούντες καθώς και οι “κολλητοί” τους πάσης φύσεως τραπεζίτες.

Με άλλα λόγια λοιπόν ο πραγματικός πληθωρισμός από το 2000 και μετά δεν ήταν της τάξης του 1 με 2% που μας ανακοίνωναν με τα παραπλανητικά τους στοιχεία οι απανταχού διοικούντες¨για να μας καθησυχάσουν, αλλά (χοντρικά) πέντε φορές μεγαλύτερος, δηλαδή της τάξης του 5 με 7%.

Έτσι σε αντίθεση με ότι υποστηρίζουν οι απανταχού διοικούντες καθώς και οι διάφοροι αβανταδόροι χειροκροτητές τους “Αμερικανοθρεμένοι” ή μη εκπρόσωποι της “νέας” οικονομίας, ο πληθωρισμός ήδη “είναι εδώ ενωμένος δυνατός” και έτσι αυτό που μένει να εξετάσουμε όλοι εμείς πια είναι το γιατί αυτός μετά από τόσες φωτοτυπίες δεν έχει μετατραπεί ακόμη σε υπερπληθωρισμό, διαλύοντας στην κυριολεξία το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Αρχικά λοιπόν θα πρέπει να επισημάνω ξανά πως ο κυριότερος λόγος για τον οποίο κατά την γνώμη μου δεν έχουν ανέβει ακόμη περισσότερο οι τιμές κάνοντας έτσι ακόμη πιο αισθητό τον πληθωρισμό, είναι το γεγονός ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες και κυρίως οι Κινέζοι με τα χαμηλά μεροκάματα τους και την συνεχή αύξηση της παραγωγικότητάς τους, ασκούν διαρκώς αποπληθωριστικές πιέσεις στην παγκόσμια οικονομία, κρατώντας έτσι χαμηλά τις τιμές.

Αυτή είναι κατά την γνώμη μου και η μεγάλη διαφορά των ημερών μας με την δεκαετία του 70', στην οποία ο πληθωρισμός εμφανίστηκε πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο έντονα από ότι σήμερα, παρ' όλο που το νέο χρήμα που είχε δημιουργηθεί τότε ήταν απειροελάχιστο σε σύγκριση με όλο αυτό το σημερινό χαρτομάνι και ηλεκτρο-μάνι που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια.

Διότι κατά την γνώμη μου λόγω της ύπαρξης του κομουνισμού, ουσιαστικά παρήγαγε μόνο ο μισός πλανήτης και με μισθούς ύψους δυτικών κρατών οι οποίοι δεν μπορούσαν εύκολα να μειωθούν για να δημιουργήσουν αποπληθωριστικές πιέσεις παρά μόνο να αυξηθούν, ενώ από την άλλη λόγω του “σιδηρούν παραπετάσματος” το νέο χρήμα που τυπωνόταν τότε συσσωρευόταν σε πολύ μικρότερη γεωγραφική περιοχή και σε πολύ λιγότερους τομείς απ' ότι συσσωρεύεται σήμερα.

Follow the money....

Για να μπορέσει λοιπόν κανείς να προβλέψει το εάν και πότε αυτός ο πληθωρισμός θα μετατραπεί τελικά σε υπερπληθωρισμό, θα πρέπει κατ' αρχάς να γνωρίζει εκ των προτέρων ποιο είναι το όριο πάνω από το οποίο η άνοδος του πληθωρισμού μετατρέπεται τελικά σε υπερπληθωρισμό, αλλά και το γιατί αυτό το όριο δεν έχει ξεπεραστεί ακόμη.

Για να κατανοήσουμε όμως καλύτερα το πώς και κυρίως το πότε δημιουργείται ένας πληθωρισμός, θα πρέπει κατά την γνώμη μου να ακολουθήσουμε νοητά την πορεία του νέου αλλά και του παλιού χρήματος, καθώς και των παραγόμενων νέων προϊόντων και υπηρεσιών της παγκόσμιας οικονομίας.

Και αυτό γιατί για να γίνει εύκολα αντιληπτός ένας πληθωρισμός δια της ανόδου των τιμών, θα πρέπει σε ένα συγκεκριμένο γεωγραφικά μέρος ή μια περιοχή (πχ μια χώρα) να υπάρξει μια μεγάλη και απότομη συσσώρευση χρήματος, ενώ από την άλλη τα αγαθά και τα προϊόντα σε αυτήν την περιοχή θα πρέπει να αρχίσουν να μειώνονται και να γίνονται όλο και λιγότερα και από κάποιο σημείο και μετά ίσως και δυσεύρετα.

Αυτός είναι και ο κύριος λόγος για τον οποίο ο έντονος πληθωρισμός και ιδίως ο υπερπληθωρισμός εμφανίζεται κυρίως σε περιόδους πολέμου. Γιατί τότε από την μια η παραγωγή χρήματος συνήθως βρίσκεται στο ζενίθ λόγω των εξαιρετικών αναγκών που δημιουργεί ένας πόλεμος, ενώ από την άλλη η παραγωγή των πρώτων υλών και των προϊόντων συνήθως κατάσχεται για λόγους εθνικού συμφέροντος, ενώ ταυτόχρονα το διεθνές εμπόριο και η διακίνησή των διαφόρων υλικών και προϊόντων μειώνεται κατακόρυφα, λόγω των ειδικών συνθηκών που διαμορφώνει ένας πόλεμος.

Όμως αντίθετα από ότι πιστεύουν ή θέλουν να μας πείσουν για αυτό οι εκπρόσωποι της “νέας” οικονομίας ή μη, ο υπερπληθωρισμός ιστορικά δεν έχει εμφανιστεί μόνο σε περιόδους εξαιρετικών συνθηκών όπως ένας πόλεμος, αλλά και σε περιόδους ειρήνης κυρίως σε χώρες που δεν παρήγαγαν σχεδόν τίποτε παρά μόνο νέο φρεσκοτυπωμένο χρήμα σε φωτοτυπίες που στο τέλος δεν άξιζαν ούτε καν το χαρτί πάνω στο οποίο ήταν τυπωμένες, όπως για παράδειγμα συνέβη παλαιότερα στα πρώην κομμουνιστικά κράτη λίγο πριν καταρρεύσει ο κομουνισμός και τελευταία και στην Ζιμπάμπουε.

Το σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όμως στις μέρες μας, από την μια μπορεί και επιτρέπει την χωρίς εμπόδιο παραγωγή και μετακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη και μήκη του πλανήτη, ενώ από την άλλη διασκορπά και το χρήμα παντού και σε πολλά και διάφορα προϊόντα κυρίως όμως χρηματοοικονομικά, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να μην γίνεται εύκολα και γρήγορα αισθητός, παρ' όλο που οι “πρέσες” σήμερα δουλεύουν πια στο φουλ.

Επιπλέον το περισσότερο από το νέο χρήμα που παράγουν όλα αυτά τα τελευταία χρόνια οι κεντρικές τράπεζες των δυτικών κρατών, είτε καταλήγει στις διάφορες χρηματοοικονομικές αγορές (πχ χρηματιστήρια), είτε μέσω των εμπορικών ελλειμμάτων των δυτικών κρατών καταλήγει στις αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες και δημιουργεί τελικά πληθωριστικές πιέσεις.

Από την άλλη όμως οι αναπτυσσόμενες χώρες και ιδίως η Κίνα αναπτύσσονται  με εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα τα έξτρα αυτά λεφτά είτε να επενδύονται εκ νέου από τους Κινέζους επιχειρηματίες παράγοντας ακόμη περισσότερα αγαθά και προϊόντα για τις “αχόρταγες” δυτικές κοινωνίες, είτε επενδύονται από την ίδια την Κινεζική κυβέρνηση σε Αμερικανικό χρέος κάνοντας έτσι κύκλο, είτε τελικά “παρκάρονται” προς τοκισμό στην ίδια την FED που τα δημιούργησε από την αρχή.

Κατά συνέπεια λοιπόν η ανισορροπία αυτή μεταξύ χρήματος και προϊόντων δεν έχει γίνει ακόμη έντονα αισθητή στην σημερινή παγκοσμιοποιημένη οικονομία και αυτός είναι κατά την γνώμη μου και ο κύριος λόγος που ο πληθωρισμός δεν έχει αυξηθεί ακόμη πολύ και απότομα, αλλά αυξάνεται σιγά σιγά.

Follow the crowd....

Όμως η κυριότερη αιτία για την εμφάνιση ενός έντονου πληθωρισμού σε ένα fiat σύστημα χαρτονομισμάτων, είναι στην πραγματικότητα το τι πιστεύουν και κυρίως το τι εμπιστοσύνη έχουν οι ίδιοι οι πολίτες στα fiat αυτά χαρτονομίσματα.

Και αυτό γιατί κάθε νομισματικό μέσο είτε αυτό είναι χρυσός, είτε είναι απλές φωτοτυπίες, είτε είναι μαρουλόφυλλα, αντλεί την αξία του και κατά συνέπεια την αγοραστική του δύναμη από το τι πιστεύει για αυτό το συναλλασσόμενο κοινό και από τίποτε άλλο.

Εάν λοιπόν το κοινό “άρει” την εμπιστοσύνη του προς το συγκεκριμένο αυτό χρήμα ως μέσο συναλλαγής, τότε το συγκεκριμένο νομισματικό μέσο μοιραία χάνει την αγοραστική του αξία και έτσι ο πληθωρισμός αρχίζει πια να μετατρέπεται σε υπερπληθωρισμό.

Όσο όμως ο αντισυμβαλλόμενος πολίτης εμπιστεύεται και κυρίως δέχεται το συγκεκριμένο μέσο ως μέσο ανταλλαγής των προϊόντων και των υπηρεσιών του πιστεύοντας ότι αυτό τη δεδομένη στιγμή έχει μεγαλύτερη αξία από τα αγαθά του και το κυριότερο ότι πάντα εκεί έξω θα υπάρχει κάποιος άλλος που θα το δέχεται ευχαρίστως για να ανταλλάξει κι αυτός τα δικά του αγαθά και υπηρεσίες, τότε υπερπληθωρισμός δεν μπορεί να υπάρξει, ακόμη και μαρουλόφυλλα να ανταλλάσσουμε αναμεταξύ μας που λέει ο λόγος.

Όμως σε ένα fiat σύστημα αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι ότι όσο αυξάνεται ο πληθυσμός των κυκλοφορούντων φωτοτυπιών, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες γίνονται ολοένα και πιο ακριβά και έτσι το κοινό σιγά σιγά χάνει την εμπιστοσύνη του προς το fiat αυτό νόμισμα.

Έχει λοιπόν αποδειχθεί ιστορικά, ότι όταν ο επί τις εκατό πραγματικός πληθωρισμός ξεπεράσει ένα όριο το οποίο δεν είναι προκαθορισμένο αλλά είναι διαφορετικό ανά περίσταση (πχ το 10%), τότε αυτή η “άρση” της εμπιστοσύνης προς το νόμισμα επιταχύνεται εκθετικά και έτσι εμφανίζεται σχεδόν πάντα υπερπληθωρισμός.

Και αυτό γιατί ο απλός κόσμος αρχίζει πια να φοβάται ότι οι τα υλικά και τα προϊόντα θα ακριβύνουν και άλλο στο άμεσο μέλλον και γι' αυτό προσπαθεί να ξεφορτωθεί άρον άρον τα χρήματά του αγοράζοντας ευχαρίστως σε όλο και μεγαλύτερες τιμές, προκειμένου να προλάβει πριν αυτές αυξηθούν περαιτέρω.

Ειδικά σε ένα σύστημα fiat χαρτονομισμάτων στο οποίο τα χρήματα δεν καλύπτονται από κάτι απτό αλλά αποτελούν απλές φωτοτυπίες, ο κόσμος είναι πολύ πιο εύκολο να άρει την εμπιστοσύνη του προς αυτές όταν κάποια στιγμή μοιραία και δια της συνεχόμενης αύξησης των τιμών συνειδητοποιήσει την απάτη που παίζουν οι διοικούντες πίσω από τις πλάτες του με το κάλπικο αυτό νόμισμα.

The (Monopoly) game over...

Έτσι λοιπόν πάντα το τέλος ενός fiat συστήματος έρχεται μοιραία κάποια στιγμή όταν ο πληθωρισμός ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο και διαφορετικό κάθε φορά όριο, τόσο όσο χρειάζεται για να χάσουν οι πολίτες την εμπιστοσύνη τους προς το νόμισμα.

Αυτό υπό τις υπάρχουσες συνθήκες μπορεί να συμβεί κατά την γνώμη μου είτε σιγά σιγά με το συνεχόμενο κόψε κόψε, είτε απότομα και με την βοήθεια κάποιου καταλύτη πχ κάποια χρηματοοικονομική ή πολιτική διαταραχή ή κάποιο πόλεμο, ο οποίος θα ανατρέψει άρδην τις παραπάνω εύθραυστες ισορροπίες και θα απελευθερώσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό.

Γιατί όλα αυτά τα χρόνια με τις τόσες "ενέσεις" του νέου χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, οι ισορροπίες έχουν ήδη διαταραχθεί και έτσι μπορεί οι διοικούντες και οι απανταχού χειροκροτητές τους να θέλουν να μας πείσουν ότι η παγκόσμια οικονομία δεν κινδυνεύει από τον πληθωρισμό, αλλά το χρήμα που έχει παραχθεί όλα αυτά τα χρόνια είναι “κάπου εκεί έξω” και κυρίως είναι έτοιμο ανά πάσα στιγμή να απελευθερώσει το “τζίνι” του υπερπληθωρισμού από το λυχνάρι που βρίσκεται όλα αυτά τα χρόνια.

Και όταν πια το “τζίνι” του υπερπληθωρισμού απελευθερωθεί, τότε θα είναι πλέον αργά κατά την γνώμη μου, γιατί όπως έχει αποδειχθεί περίτρανα και στο παρελθόν τότε θα είναι πολύ δύσκολο αυτό να μπει ξανά μέσα.

Μπορεί λοιπόν ο ασθενής (παγκόσμια οικονομία) να δείχνει σήμερα ότι είναι σχετικά υγιής και σε καλή κατάσταση, ή ότι κινδυνεύει από στασιμότητα και από αποπληθωρισμό, όμως η αλήθεια είναι ότι αυτός ήδη πάσχει από πληθωρισμό που κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να μετατραπεί σε μια πολύ χειρότερη ασθένεια, αυτή του υπερπληθωρισμού.

Έτσι λοιπόν τώρα από την μια έχουμε τους εκπροσώπους της “νέας” οικονομίας οι οποίοι πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός λέει είναι κάτι που εμφανίζεται μόνο κατά το στάδιο της ανάπτυξης λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για αγαθά και προϊόντα, ενώ από την άλλη έχουμε και πολλούς άλλους οικονομολόγους ή μη, οι οποίοι νομίζουν με την σειρά τους ότι ο πληθωρισμός και ειδικά ο υπερπληθωρισμός είναι κάτι που εμφανίζεται λέει μόνο σε περιπτώσεις ειδικών συνθηκών και ανακατωσούρας, όπως συμβαίνει πχ κατά την διάρκεια ενός πολέμου.

Αυτό που φαίνεται να αγνοούν όλοι αυτοί όμως, είναι πως για πρώτη φορά στην παγκόσμια οικονομική ιστορία έχει τυπωθεί εν καιρό ειρήνης τόσο νέο fiat χρήμα από τις κεντρικές τράπεζες σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, που παλαιότερα ούτε σε περιπτώσεις πολέμου δεν τυπωνόταν.

Το ακόμη χειρότερο όμως είναι, ότι όλοι αυτοί φαίνεται να αγνοούν και το γεγονός ότι όπως έχει αποδείξει η ίδια παγκόσμια ιστορία, δεν είναι μόνο ο πόλεμος που οδηγεί τελικά σε πληθωρισμό, αλλά και πως ο ίδιος πληθωρισμός είναι αυτός που τις περισσότερες φορές κάποια στιγμή οδηγεί τελικά και σε πόλεμο.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Ας είμαστε ρεαλισταί....

Ας είμαστε ρεαλισταί....

Από την αρχή αυτής της Ελληνικής και όχι μόνο κρίσης και ενώ κάποιοι με χαρακτήριζαν από υπερβολικά απαισιόδοξο έως και “μαυρόψυχο”, απαντούσα μονίμως πως δεν είμαι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος, αλλά απλά ρεαλιστής ή τουλάχιστον προσπαθώ για αυτό.

Και αυτό γιατί πιστεύω πως πρέπει κανείς να εξετάζει τα πραγματικά γεγονότα και τα δεδομένα χωρίς προκαταλήψεις και χωρίς να είναι επηρεασμένος από αυτό που ο ίδιος επιθυμεί, αλλά να διαθέτει την κατάλληλη αντικειμενική κρίση και αντίληψη για να αντιλαμβάνεται το τι ακριβώς συμβαίνει στην πραγματικότητα και έτσι να μπορεί ανά πάσα στιγμή να παραδεχθεί την αλήθεια, ανεξάρτητα από το εάν αυτή τον συμφέρει ή όχι.

Για παράδειγμα και εγώ θα ήθελα να τα είχα φτιάξει τώρα με την την Σκλεναρίκοβα, αλλά αν ανεβάσω καμιά φωτογραφία μου στο blog θα καταλάβετε όλοι σας πως αυτό είναι αδύνατο, τουλάχιστον όχι όσο αυτή θα συνεχίζει να κερδίζει χρήματα από το μόντελινγκ, ενώ εγώ θα συνεχίζω να χάνω χρήματα από το χρηματιστήριο.

Η αλήθεια για την Ελλάδα.

Παρ' όλο που αυτό μπορεί να φανεί περίεργο σε πολλούς, εγώ προσωπικά θα ήθελα να παραμείνουμε στο Ευρώ και να φτιάξουμε τόσο την οικονομία μας ως κράτος, όσο και την νοοτροπία μας ως λαός, μέσα στην Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και αυτό όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί όπως έχω ήδη αναφέρει πιστεύω ακράδαντα πως ένα σταθερό νόμισμα είναι πάντα καλύτερο από οικονομικής άποψης από ένα ασταθές και συνεχώς υποτιμούμενο.

Από την άλλη όμως δεν μπορώ να παραβλέψω το γεγονός ότι εμείς στην πραγματικότητα δεν έχουμε μάθει να ζούμε με ένα σταθερό νόμισμα και αυτό γιατί μετά από την κατάργηση της κάλυψης των χαρτονομισμάτων από χρυσό, στην πράξη ποτέ δεν είχαμε σταθερό νόμισμα, διότι εδώ που τα λέμε η πικρή αλήθεια είναι πως ένα σταθερό νόμισμα δεν ταιριάζει και στην ιδιοσυγκρασία μας.

Και αυτό το λέω γιατί η ίδια η ιστορία έχει αποδείξει πως ως χαρακτήρες έχουμε έντονες μεταπτώσεις, ενώ από την άλλη δεν φημιζόμαστε για την οργάνωση και την πειθαρχία μας και έτσι είμαστε αρκετά επιρρεπείς προς τις “κουτσουκέλες” και τις παντός φύσεως ανοησίες.

Όμως ενώ παλαιότερα ότι βλακεία κάναμε ως λαός αυτή αποτυπωνόταν οσονούπω πάνω στο ίδιο το νόμισμά μας δια της υποτιμήσεως του και τιμωρώντας μας έτσι με αυτόν τον τρόπο μήπως και συνέλθουμε, τώρα που διαθέτουμε ένα νόμισμα που η αγοραστική αξία του οποίου βασίζεται ουσιαστικά στην νοοτροπία κάποιων άλλων, δεν μπορούμε πια κατά την γνώμη μου να διαχειριστούμε την όλη κατάσταση κόβοντας με το μαχαίρι τις μ@λ@κίες από μόνοι μας, γι' αυτό και μάλλον όπως πάμε στο τέλος θα τιμωρηθούμε συνολικά για όλες τις βλακείες του παρελθόντος πέφτοντας τελικά από κανέναν “ουρανοξύστη” μήπως και βάλουμε μυαλό.

Και αυτό πιστεύω ότι θα συμβεί όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά γιατί ενώ όλα αυτά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα υπήρχε ένα σταθερό και αξιόπιστο νόμισμα, από την άλλη ουσιαστικά είχε πάψει προ πολλού να υπάρχει κράτος.

Έτσι τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο για να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε κράτος ξανά, να πρέπει στην κυριολεξία να το διαλύσουμε και να το ξαναφτιάξουμε από την αρχή και όλα αυτά ουσιαστικά ξεχνώντας ότι ξέραμε όλα αυτά τα χρόνια, αλλάζοντας ριζικά συνήθειες και νοοτροπίες ετών.

Όμως για να είμαστε ρεαλιστές εγώ προσωπικά δεν πιστεύω ότι μπορούμε να φτιάξουμε δια της αύξησης της φορολογίας και δια της μείωσης των μισθών με το “σταγονόμετρο”, ιδίως όταν δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη από μόνοι μας ότι πρέπει να αλλάξουμε, αλλά θεωρούμε ότι η “τιμωρία” αυτή μας επιβάλλεται αδίκως από κάποια σκοτεινά συμφέροντα ή κάποιους Ευρωπαίους τραπεζίτες μασόνους ή τέλος από κάποιους εξωγήινους για να ξεπουλήσουν την περιουσία μας και να μας αλλάξουν (πάρουν) τα πετρέλαια.

Γι' αυτό λοιπόν εγώ προσωπικά δυστυχώς δεν βλέπω άλλη λύση για να αλλάξουμε πραγματικά και να φτιάξουμε, παρά μόνο δια της τιμωρίας μας από το σοκ που θα μας επιφέρει μια αλλαγή στο νόμισμα, διότι τότε θα αναγκαστούμε επιτέλους να αντικρίσουμε πια κατάματα την αλήθεια και την ωμή πραγματικότητα.

Γιατί η αλήθεια κατά την γνώμη μου είναι ότι η δραχμή είναι αυτό που μας αξίζει στην πραγματικότητα και γι' αυτό και την φοβούνται όλοι αυτοί που τώρα μιλούν για το υποτιθέμενο λόμπι της δραχμής.

Διότι αυτό που φοβούνται όλοι αυτοί κατά την γνώμη μου, είναι μήπως τελικά χρειαστεί κάποια στιγμή να “κολυμπήσουμε” πια με τις δικές μας δυνάμεις (που τις έχουμε απολέσει από καιρό) και έτσι αναγκαστούμε πια να κοιτάξουμε τον εαυτό μας κατάματα στον “καθρέφτη” της πραγματικότητας, αντικρίζοντας έτσι την πικρή για εμάς αλήθεια για το τι πραγματικά αξίζουμε τώρα ως χώρα.

Έτσι λοιπόν πιστεύω πως το μόνο που κάνουν ουσιαστικά οι διοικούντες σε Ελλάδα και Ευρώπη όλο αυτό τον καιρό, είναι να συνεχίζουν να παίρνουν μέτρα πιστεύοντας ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι λογιστικό, αλλά στην πραγματικότητα κατά την γνώμη μου το πρόβλημά μας έχει γίνει πια κοινωνικό και έτσι η αύξηση των φόρων και οι μειώσεις μισθών και δαπανών το μόνο που θα καταφέρουν τελικά είναι να οξύνουν ακόμη περισσότερο αυτό το κοινωνικό πρόβλημα, στέλνοντάς μας όλους στα “άκρα”.

Η αλήθεια για την Ευρώπη...

Παρ' όλο που μπορεί και αυτό να φανεί περίεργο, στην πραγματικότητα πιστεύω πως ειδικά εμάς τους Έλληνες δεν μας συμφέρει καθόλου, το Ευρώ και η Ευρωπαϊκή ένωση να διαλυθούν μια ημέρα των ημερών.

Και αυτό όχι μόνο για οικονομικούς λόγους αλλά κυρίως για γεωπολιτικούς, μια που είμαστε μια μικρή χώρα δίπλα σε μεγαλύτερες μη Ευρωπαϊκές χώρες, με τις οποίες παραδοσιακά δεν είχαμε και τις καλύτερες των σχέσεων.

Από την άλλη όμως δεν πρέπει παραβλέπουμε κατά την γνώμη μου πως το ευρώ είναι ένα ελαττωματικό νόμισμα, γιατί στην πραγματικότητα δεν είναι καν νόμισμα αλλά μια πολιτική απόφαση και πως ακόμη και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια ελαττωματική ένωση, γιατί από την φύση της είναι αρκετά χαλαρή.

Αυτό νομίζω ότι το παραδέχονται όλοι, ανεξάρτητα από το αν είναι Ευρωπαίοι ηγέτες ή απλοί πολίτες, υπέρμαχοι ή όχι του Ευρώ και της Ευρωπαϊκής ιδέας της ενοποίησης.

Από την άλλη όμως η πραγματικότητα είναι ότι έως τώρα δεν έχουμε δει να εφαρμόζεται τίποτε προς την πλευρά αυτής της πλήρους ενοποίησης και η αλήθεια είναι ότι οι εδώ και τρία χρόνια οι Ευρωπαίους ηγέτες συνεδριάζουν συνεχώς χωρίς ουσιαστικά να λύνουν κανένα πρόβλημα παίρνοντας κάποια σημαντική απόφαση προς αυτήν την κατεύθυνση,  στην ουσία λέγοντας τα ίδια και τα ίδια πράγματα.

Η αλήθεια λοιπόν δυστυχώς είναι πως αν όλοι αυτοί μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα θα το είχαν ήδη λύσει και πως στην πραγματικότητα αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι πως όχι μόνο δεν έχουν βρει ακόμη την λύση για την Ελλάδα όπως και οι ίδιοι παραδέχονται δημοσίως, αλλά μάλλον δεν έχουν ακόμη καταλάβει καν πιο είναι το πρόβλημα.

Η αλήθεια λοιπόν κατά την γνώμη μου είναι πως η Ελλάδα δεν είναι ούτε το πρώτο, ούτε το μόνο, αλλά ούτε και το τελευταίο πρόβλημα και πως το πρόβλημα ουσιαστικά βρίσκεται στο ίδιο το ισχύων οικονομικό σύστημα, που με τα fiat χαρτονομίσματα και τα χαμηλά επιτόκια του, επιτρέπει τον άκρατο δανεισμό και τα μεγάλα κρατικά ελλείμματα και χρέη.

Έτσι ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνεδριάζουν αδιάκοπα τρέχοντας συνεχώς πίσω από τις εξελίξεις, τα ελλείμματα των Ευρωπαϊκών κρατών συνεχίζονται, τα χρέη μεγαλώνουν όπως και η ανεργία, αλλά από την άλλη μεγαλώνουν και οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων πολιτών στην πτώση του βιοτικού τους επιπέδου.

Και ενώ λοιπόν όλοι αυτοί Ευρωπαίοι ηγέτες νομίζουν κάθε φορά πως το έλυσαν το πρόβλημα (τουλάχιστον το Ελληνικό), εφαρμόζοντας στην ουσία απλά και μόνο οικονομικά κομπογιαννίτικες θεραπείες λιτότητας, αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι τα κόμματα αμφισβήτησης του Ευρώ και της Ευρωπαϊκής ένωσης να αυξάνουν συνεχώς τις δυνάμεις τους στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη.

Και αυτό γιατί κατά την γνώμη μου είναι μεγάλη ανοησία το να πιστεύει κανείς πως μπορεί απλά και μόνο με λιτότητα να επιτύχει ανάπτυξη σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, τη στιγμή που ένας Κινέζος παίρνει κατά μέσο όρο 100 δολάρια το μήνα και το βασικότερο χωρίς να έχει σχεδόν καθόλου κοινωνικές παροχές όπως υγειονομική περίθαλψη και σύνταξη, ενώ από την άλλη σε Ευρώπη και Αμερική οι μέσοι μισθοί (μαζί με τις παροχές) παραμένουν πάνω από 1000 δολλάρια, για να μην μιλήσουμε για την φορολογία.

Έτσι λοιπόν αν οι Δυτικοί δεν καταφέρουν κάποια στιγμή μέσω της νέας τεχνολογίας και της καινοτομίας να γίνουν ανταγωνιστικότεροι και να πάρουν πίσω την παραγωγή που έχασαν σιγά σιγά όλα αυτά τα χρόνια, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα κατά την γνώμη μου για να μειωθεί η ανεργία στην δύση.

Εκτός και αν οι μισθοί στην Κίνα πάνε και αυτοί στα 1000 δολάρια το μήνα και μας φάει η ακρίβεια ή οι μέσοι μισθοί των Δυτικών πάνε τελικά αυτοί στα 100 δολάρια και έτσι θα μας φάει τα λεφτά τελικά η εσωτερική υποτίμηση.

Πάντως για να είμαστε ρεαλιστές και στις δυο περιπτώσεις αυτό που θα μας φάει στο τέλος εμάς τους δυτικούς θα είναι η φτώχεια.

Όμως με αυτά και με αυτά δεν μπορεί κατά την γνώμη μου να αγνοήσει κανείς την πραγματικότητα, η οποία δυστυχώς δείχνει πως το Ευρώ και η Ευρωπαϊκή ένωση στην σημερινή τους μορφή έχουν πάρει πια πορεία προς την κατάρρευση και την διάλυση και όχι προς την πλήρη ενοποίηση όπως δυστυχώς πιστεύουν πολλοί αφελείς σήμερα.

Και αυτό γιατί όπως έχει πει και ο Αϊνστάιν κάποτε, ο ορισμός της ανοησίας είναι να βάζει κανείς την ίδια είσοδο σε μια συγκεκριμένη συνάρτηση και να περιμένει διαφορετικό αποτέλεσμα.

Έτσι λοιπόν πιστεύω πως αν σε Ελλάδα και Ευρώπη συνεχίσουμε έτσι όπως πάμε τώρα εφαρμόζοντας τις ίδιες και τις ίδιες πολιτικές και περιμένοντας διαφορετικά αποτελέσματα, στο τέλος όχι μόνο δεν θα λύσουμε κανένα πρόβλημα, αλλά το πιο πιθανό είναι να ψηφίσω και εγώ τον Αλέξη και αυτό απλά και μόνο γιατί παρατράβηξε το “αστείο” και γιατί πιστεύω ότι πρέπει κάποια στιγμή να δοθεί μια μόνιμη λύση στο Ελληνικό και όχι μόνο πρόβλημα.

Γιατί όπως έχω ήδη τονίσει κατ' επανάληψη, η Ελλάδα για να καταφέρει να αλλάξει πρέπει πρώτα να πεινάσει.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Θα τους τα πάρει τα χαρτιά ο (απο)πληθωρισμός πατριώτες....

Στις αγορές όλοι σχεδόν γνωρίζουν το ρητό που λέει: “Don't fight the FED”.

Και αυτό γιατί σχεδόν όλοι πιστεύουν πως η FED ή η κάθε κεντρική τράπεζα είναι ανίκητη στις αγορές, απλά και μόνο επειδή διαθέτει άπειρη “δύναμη πυρός” μια που στις μέρες μας κατέχει το προνόμιο να διαθέτει το πιεστήριο της παραγωγής του fiat χρήματος και ως εκ τούτου μπορεί να “εκτυπώνει” μέχρι να πετύχει αυτό που θέλει.

Με άλλα λόγια λοιπόν, εύκολα μπορεί να πιστέψει κανείς πως η FED είναι πάνω και από την ίδια την αγορά ή ακόμη ότι είναι η ίδια αγορά και ως εκ τούτου μπορεί αν θέλει να πάει τον DOW ακόμη και στις 100.000 μονάδες που λέει ο λόγος.

Η αλήθεια φυσικά είναι ότι στις μέρες μας η FED αλλά και οποιαδήποτε κεντρική τράπεζα, μπορεί με την νομισματική της πολιτική και τα fiat χαρτονομίσματά της να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις αγορές και τα χρηματιστήρια.

Και αυτό γιατί μπορεί από την μία να καθορίζει με τα επιτόκια της το κόστος του χρήματος κατά βούληση, ενώ από την άλλη είναι σε θέση να τυπώνει όσο χρήμα θέλει επηρεάζοντας έτσι όχι μόνο την ρευστότητα στην αγορά και τα κέρδη των εταιρειών, αλλά και την ίδια την ψυχολογία των πολιτών, δημιουργώντας ένα τεχνητό οικονομικό boom και παρεμβαίνοντας με αυτόν τον τρόπο είτε άμεσα είτε άμεσα και στον καθορισμό των τιμών των μετοχών.

Όμως η δική μου άποψη είναι ότι τελικά κανείς δεν είναι πάνω από την ίδια την αγορά, και αυτό γιατί η αλήθεια και η πραγματικότητα έχουν αποδείξει περίτρανα πολλές φορές στο παρελθόν, ότι η “Αχίλλειος πτέρνα” μιας κεντρικής τράπεζας είναι τελικά το ίδιο το όπλο της: το άπειρο και το τζάμπα fiat χρήμα της.

There is no exit....

Το μεγάλο πρόβλημα λοιπόν είναι ότι μια κεντρική τράπεζα για να μπορεί να συντηρεί ένα τεχνητό boom και μια πληθωριστική φούσκα, πρέπει να τυπώνει συνεχώς όλο και περισσότερο χρήμα και αυτό γιατί ο “μισητός” αποπληθωρισμός την περιμένει πάντα στην “γωνία”, για να φανερώσει δια της πτώσης των τιμών την φούσκα πάνω στην οποία βασίζεται όλο αυτόν τον καιρό η οικονομία στο σύνολό της.

Διότι όπως έχει αποδειχθεί περίτρανα και στο παρελθόν, με το τύπωμα απλώς και μόνο χρήματος από το πουθενά από τις κεντρικές τράπεζες, στην πράξη δεν μπορεί κανείς να επιτύχει μια στέρεη και βιώσιμη ανάπτυξη, παρά μόνο μια πρόσκαιρη ψευδαίσθηση οικονομικής ανάπτυξης δια μέσου της ανόδου των τιμών και κατ΄ επέκταση του ΑΕΠ.

Έτσι στην πραγματικότητα η FED είναι καταδικασμένη να τυπώνει συνεχώς όχι για να πετύχει την πολυπόθητη ανάπτυξη που αυτή και η κυβέρνηση των ΗΠΑ επιθυμεί, αλλά στην πραγματικότητα απλά για να συντηρεί την πληθωριστική της φούσκα μαχόμενη τον αποπληθωρισμό.

Και όλα αυτά να τα κάνει τονίζοντας συνεχώς και σε κάθε τόνο πως αυτά τα μη συμβατικά μέτρα είναι προσωρινά και πως όταν επιτέλους έρθει η πολυπόθητη αυτή ανάπτυξη όλα αυτά τα αντισυμβατικά μέτρα όπως τα μηδενικά επιτόκια, οι παρεμβάσεις στην στεγαστική αγορά, τα μέτρα στήριξης, το τύπωμα από το πουθενά και τα μεγάλα κρατικά ελλείμματα, θα αποσυρθούν σταδιακά από την “κυκλοφορία”.

Όμως κατά την γνώμη μου με το χρήμα που έχει ήδη τυπωθεί όλα αυτά τα χρόνια, η οικονομία πια ουσιαστικά βασίζεται σχεδόν εξ' ολοκλήρου σε όλα αυτά τα μη συμβατικά μέτρα για να μην καταρρεύσει στην κυριολεξία και έτσι είναι πλέον αδύνατον και πολύ αργά κατά την γνώμη μου για να αποσυρθούν όλα αυτά τα μέτρα, μια που έχουμε ήδη περάσει προ πολλού το σημείο της ομαλής επιστροφής της οικονομίας σε ένα χαμηλότερο σημείο ισορροπίας.

Από την άλλη όμως το ακόμη χειρότερο είναι πως όσο περνάει ο καιρός, το ναρκωτικό αυτό του νέου χρήματος έχει όλο και μικρότερη επίδραση στην οικονομία, με αποτέλεσμα να απαιτείται όλο και μεγαλύτερη ποσότητα από αυτό για να συντηρηθεί και να μεγαλώσει και άλλο η φούσκα, με τελικό αποτέλεσμα ο “ασθενής” σχεδόν πάντα στο τέλος να “πηγαίνει” από υπερβολική δόση.

The overdose....

Επειδή ο πληθωρισμός δεν φαίνεται μόνο στην άνοδο των τιμών των προϊόντων και των αγαθών, αλλά και στο χρηματιστήριο και στα παντός φύσεως χρηματοοικονομικά assets, έτσι είναι λογικό όσο ανεβαίνει ο πληθωρισμός να ανεβαίνει και το χρηματιστήριο.

Το κακό όμως είναι ότι όπως και με το “ντοπάρισμα” της οικονομίας, έτσι και στο χρηματιστήριο η εκτύπωση του νέου χρήματος από το πουθενά λειτουργεί ευεργετικά στην αρχή, αλλά με τον καιρό και κυρίως με την υπερβολική αύξηση του παραγόμενου χρήματος τα πράγματα αρχίζουν να αντιστρέφονται.

Έτσι έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι όταν ο πραγματικός πληθωρισμός ξεπεράσει ένα όριο πχ το 10%, τότε η λειτουργία της οικονομίας στο σύνολό της αρχίζει να αποδιοργανώνεται, με τελικό αποτέλεσμα τα κέρδη των περισσότερων εταιριών αντί να αυξάνονται να αρχίζουν να μειώνονται.

Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί μαζί με το χρηματιστήριο ανεβαίνουν και οι τιμές των πρώτων υλών και έτσι αρχίζουν να αυξάνονται με ένα αρκετά γρήγορο ρυθμό και τα κόστη παραγωγής.

Σε μια τέτοια περίπτωση λοιπόν, ο επιχειρηματίας για να καταφέρει να διατηρήσει τα κέρδη της επιχείρησής του θα πρέπει να αυξάνει με τον ίδιο ρυθμό και τις τιμές των παραγόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών.

Από την άλλη όμως και επειδή συνήθως οι μισθοί δεν μπορούν να αυξάνονται πάντα με τον ίδιο ρυθμό αύξησης όπως αυτός των τιμών ειδικά όταν αυτός είναι σχετικά μεγάλος, η κατανάλωση από ένα σημείο και μετά σε πολλά προϊόντα και ειδικά στα μη βασικά και απαραίτητα, λόγω της μικρότερης αγοραστικής αξίας των μισθών αρχίζει σιγά σιγά να μειώνεται αντί να αυξάνεται.

Έτσι μοιραία τα κέρδη κάποιων εταιριών αρχίζουν πια και αυτά με την αύξηση του πληθωρισμού σταδιακά να μειώνονται και φυσικά αυτό δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστες και τις τιμές των μετοχών τους.

Αλλά και ο ίδιος ο επιχειρηματίας, που σε ένα τόσο έντονα πληθωριστικό περιβάλλον του είναι πια δύσκολο να προβλέψει τα μελλοντικά κόστη και την μελλοντική αξία τόσο του χρήματος όσο και των πρώτων υλών και των προϊόντων, από κάποιο σημείο και μετά για να επιτύχει κέρδη αρχίζει ουσιαστικά να “τζογάρει“ με το νόμισμα, κάτι που φυσικά λειτουργεί εις βάρος της ίδιας της επιχείρησής του.

Από την άλλη σε ένα τέτοιο περιβάλλον τα επιτόκια μοιραία αρχίζουν σταδιακά να αυξάνονται και αυτό γιατί όλο και περισσότεροι εκτιμούν πως η μελλοντική αξία του χρήματος θα είναι όλο και μικρότερη, οπότε και απαιτούν όλο και μεγαλύτερο τόκο για τις αποταμιεύσεις τους.

Τότε τα κέρδη των περισσότερων εταιριών αρχίζουν να μειώνονται περαιτέρω λόγω των υψηλότερων καταβεβλημένων τόκων, ενώ προβληματικά δάνεια και υπερδανεισμένες εταιρίες αρχίζουν να “σκάνε” αντιμετωπίζοντας πρόβλημα επιβίωσης πια.

Με την αύξηση των επισφαλιών όμως αρχίζουν να έχουν πρόβλημα και πολλές τράπεζες και χρειάζονται διάσωση (ανακεφαλαιοποίηση το λένε τώρα), οπότε στο τέλος οι μέτοχοι δεν χάνουν μόνο τα λεφτά αλλά και τα χαρτιά τους, δια του πληθωρισμού των χαρτιών από τις πολλές αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

Έτσι υπό αυτές τις συνθήκες η ανεργία αυξάνεται συνεχώς και αυτό έχει ακόμη χειρότερη επίδραση στην κατανάλωση, με αποτέλεσμα η οικονομία να αρχίζει να εισέρχεται πια σε μια αυτοτροφοδοτούμενη ύφεση, κάτι το οποίο έχει συμβεί και στο παρελθόν στις ΗΠΑ με τον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 70.

Επιπλέον από ένα σημείο και μετά οι επενδυτές του χρηματιστηρίου βλέποντας τον πληθωρισμό να αυξάνεται και την αγοραστική δύναμη του χρήματος να μειώνεται, αρχίζουν σιγά να συνειδητοποιούν πως αυτά που κερδίζουν από το χρηματιστήριο δεν είναι λεφτά αλλά απλά φωτοτυπίες και έτσι αποσύρουν σταδιακά τα λεφτά τους για να αγοράσουν πιο σκληρά assets, όπως χρυσό, χωράφια ή κάποια άλλα προϊόντα και υπηρεσίες πριν αυτά ακριβύνουν και άλλο.

Τότε αν η κεντρική τράπεζα συνεχίσει να μπερδεύει την ασθένεια με την θεραπεία και δεν σταματήσει να τυπώνει αλλά αρχίζει να τυπώνει όλο και περισσότερο μπας και ανατρέψει την ήδη άσχημη οικονομική κατάσταση, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα.

Η μόνη διέξοδος λοιπόν πριν διαλυθούν όλα από την οικονομία έως το κράτος και την κοινωνία, είναι η “συνθηκολόγηση” εκ μέρους κεντρικής τράπεζας και το σκάσιμο της πληθωριστικής αυτής φούσκας, με την απότομη αλλά και την μεγάλη αύξηση των επιτοκίων και φυσικά με την απόσυρση μέρους του ωκεανού του χρήματος που έχει τυπωθεί όλα αυτά τα χρόνια.

Αυτό μοιραία θα δημιουργήσει έναν αποπληθωρισμό, η ένταση του οποίου θα είναι ανάλογη του χρήματος που πρέπει να αποσυρθεί για να ισορροπήσει η οικονομία σε χαμηλότερο επίπεδο, πράγμα που θα επηρεάζει φυσικά αρνητικά και το ίδιο το χρηματιστήριο, γιατί τότε ακόμη και όσες εταιρίες την είχαν “γλυτώσει” και δεν είχαν επηρεαστεί από τον υψηλό πληθωρισμό θα πάνε τελικά και αυτές “άπατες”, λόγω της πτώσης της κατανάλωσης που θα δημιουργήσει η απόσυρση της ρευστότητας, καθώς και του έντονου αποπληθωρισμού.

The bigger the top...the bigger the drop...

Όπως λοιπόν έχω ήδη αναφέρει, κατά την γνώμη μου ο κύκλος των εμπορευμάτων που διανύουμε τώρα έχει συμπληρώσει ήδη 12 χρόνια και πλησιάζει προς το τέλος του, μια που ένας τέτοιος κύκλος διαρκεί συνήθως περίπου 15 με 18 χρόνια.

Κατά την διάρκεια ενός τέτοιου κύκλου είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι οι αποδόσεις των εμπορευμάτων υπερτερούν σημαντικά αυτών των μετοχών.

Λαμβάνοντας υπόψιν του λοιπόν κανείς όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνει εύκολα ότι για να κλείσει αυτός ο κύκλος και να αρχίσει ένας νέος αυτή τη φορά των μετοχών και της ανάπτυξης, έχουμε μπροστά μας άλλα 5 χρόνια τουλάχιστον, στα οποία κατά την γνώμη μου θα πρέπει να δούμε δύο έντονες περιόδους οικονομικής αστάθειας, αρχικά μια περίοδο έντονου πληθωρισμού και κατόπιν μια περίοδο έντονου αποπληθωρισμού.

Κάποιοι όμως υποστηρίζουν από τώρα, ότι αυτός ο κύκλος των μετοχών μπορεί και να αρχίσει όπου να 'ναι.

Αυτό θα αποτελεί κατά την γνώμη μου μια ιστορική πρωτοτυπία, γιατί πρώτη φορά οι μετοχές θα ξεκινήσουν έναν νέο μακροπρόθεσμο κύκλο ευρισκόμενες (ειδικά στις ΗΠΑ) κοντά στα υψηλά τους. Αν ξεκινήσουν τώρα εύκολα καταλαβαίνει κανείς πως προς το τέλος του κύκλου, η πρόβλεψη για τις 100.000 μονάδες του Dow θα αποτελεί μάλλον μια απαισιόδοξη πρόβλεψη.

Έτσι για όλους αυτούς τους “αθεράπευτα” αισιόδοξους και αιθεροβάμονες μόνιμους οπαδούς των μετοχών που φωνάζουν ότι το πάρτι στις μετοχές ουσιαστικά μόλις τώρα αρχίζει, θα πρέπει δυστυχώς να τους υπενθυμίσω πως όλοι οι προηγούμενοι ανάλογοι κύκλοι των εμπορευμάτων τελείωσαν με έναν έντονο πληθωρισμό, τον οποίο κατά την άποψή μου δεν έχουμε δει ακόμη.

Αυτό που θέλω να τονίσω λοιπόν σε όλους αυτούς, είναι ότι το να έχει κανείς χαρτιά κατά την περίοδο του έντονου πληθωρισμού δε είναι δα και τόσο κακό από επενδυτικής άποψης.

Όμως όταν η FED αργά ή γρήγορα και με το καλό ή το κακό θα παραδεχθεί κατά την γνώμη μου το λάθος της και θα “ανακρούσει πρύμναν” αλλάζοντας οικονομική πολιτική, αυξάνοντας τα επιτόκια και αποσύροντας ταυτόχρονα και σταδιακά μέρος του έξτρα χρήματος που όλα αυτά τα χρόνια έχει μοιράσει απλόχερα δημιουργώντας πια μια τεχνητή ύφεση, τότε καλό θα είναι όλοι αυτοί οι “κολλημένοι” με τις μετοχές όχι απλώς να μην έχουν χαρτιά, αλλά να μην περνούν ούτε έξω από χρηματιστήριο.

Αυτό γιατί όταν θα αρχίσει το στάδιο του αποπληθωρισμού, τότε είναι που θα αρχίσει και το πραγματικό παγκόσμιο πάρτι των μετοχών, αλλά αυτή τη φορά όμως για τους short.

Και όλα αυτά, απλά και μόνο επειδή πιστεύω πως κανείς δεν μπορεί να πηγαίνει συνεχώς κόντρα στην πραγματικότητα, για αυτό και θεωρώ πως και αυτό το πληθωριστικό ράλι που δημιούργησε όλο αυτόν τον καιρό η FED είναι καταδικασμένο κάποια στιγμή και σύντομα να “πνιγεί” μέσα στον ωκεανό του ψεύτικου χρήματος που ίδια δημιούργησε όλα αυτά τα χρόνια.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

The Λάκη Guys ...

Εγώ προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό πού έζησα την συγκεκριμένη ιστορικοοικονομική περίοδο, κατά την διάρκεια δηλαδή της μεγάλης αυτής προόδου και της ευημερίας της ανθρωπότητας με τα χρήματα φωτοτυπίες και τα παντός φύσεως δανεικά.

Βέβαια είναι αλήθεια ότι θα μπορούσα να ήμουν ακόμη πιο τυχερός και να είχα γεννηθεί καμιά δεκαριά χρόνια νωρίτερα και τώρα να ήμουν ήδη συνταξιούχος και να είχα τσεπώσει και ένα εφάπαξ τύπου jackpot του joker.

Όμως παρηγοριέμαι από το γεγονός ότι και στην περίπτωση αυτή, το πιο πιθανό είναι είτε να το είχα χάσει και αυτό στο χρηματιστήριο, είτε να το είχα κάνει καμιά τζιπάρα από 3000 κυβικά και πάνω και τώρα να έψαχνα κορόιδο για να του την πουλήσω.

Βέβαια η κυριότερη “παρηγοριά” μου σε όλα αυτά, είναι πως σύμφωνα με την πρόβλεψή μου ο λογαριασμός για όλα αυτά τα δανεικά και τις σπατάλες στην πραγματικότητα δεν έχει έρθει ακόμη ειδικά σε εμάς τους δημοσίους υπαλλήλους, οπότε και συνταξιούχος να ήμουν τώρα μάλλον δεν θα την είχα σκαπουλάρει εξολοκλήρου, όπως συνεχίζουν να πιστεύουν πολλοί ακόμη και σήμερα.

Ο κυριότερος λόγος λοιπόν για τον οποίο θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό, είναι γιατί πιστεύω πως έζησα κατά την περίοδο της μεγαλύτερης παγκόσμιας φούσκας με δανεικά που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, μια φούσκα μέσα στην οποία μπορούσε κανείς κατά την γνώμη μου να “κτίσει” σχετικά εύκολα και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια μια ευημερία και ένα βιοτικό επίπεδο, που δεν πρόκειται να την ξαναδούν (σύμφωνα πάντα με την γνώμη μου) ούτε τα παιδιά μας, αλλά πιθανόν ούτε και τα εγγόνια μας, ειδικά εδώ στην Δύση.

Και όλα αυτά φυσικά συνέβησαν κυρίως εξαιτίας των εύκολων δανεικών που μπορούσε κανείς να εξασφαλίσει άνετα μέσω της άπλετης και σχεδόν άπειρης ρευστότητας που παρείχε το υπάρχον οικονομικό σύστημα με τις fiat φωτοτυπίες των απανταχού κεντρικών τραπεζών, των επί μακρόν μικρών και τα τελευταία χρόνια σχεδόν μηδενικών επιτοκίων, αλλά και του ισχύοντος fractional τραπεζικού συστήματος του 10%, ο συνδυασμός των οποίων έκαναν τον δανεισμό τόσο άφθονο και φθηνό που κυριολεκτικά μπορούσαν να δανειστούν ακόμη και οι κότες.

Με την “θαυματουργή” αυτή τριπλέτα λοιπόν των τελευταίων αυτών χρόνων, σχεδόν όποιος ήθελε μπορούσε κατά την γνώμη μου να δανειστεί “τα σ(υ)κώτια του” και έτσι να βγάλει τα όποια απωθημένα του, άλλος για να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες του και να υλοποιήσει τα επιχειρηματικά του σχέδια και άλλος για να “γεμίσει” τα καταναλωτικά και ψυχολογικά του “κενά”, επιδιδόμενος σε ένα καθημερινό “shopping therapy”.

Οι κατά καιρούς κυβερνώντες για παράδειγμα, ήταν τυχεροί κατά τη γνώμη μου γιατί με την “θαυματουργή” αυτή τριπλέτα, μπορούσαν πια να κάνουν ελεύθερα το κέφι και τα κουβαρνταλίκια τους, μοιράζοντας κατά βούληση τον ψεύτικο πλούτο του χρήματος από το “πουθενά” που τύπωναν οι κεντρικές τράπεζες τους, τάζοντας σχεδόν ότι ήθελαν χωρίς να είναι αναγκασμένοι να λαμβάνουν δυσάρεστα για τον λαό μέτρα και έτσι ήταν πάντα στην ευχάριστη θέση να μοιράζουν αυξήσεις και ποτέ μειώσεις μισθών, αυξάνοντας ταυτόχρονα συνεχώς και τις υγειονομικές και συνταξιοδοτικές παροχές προς το λαό, με αποτέλεσμα να μπορούν να εκλέγονται άνετα και χαλαρά για κάνα δυο τετραετίες, μέχρι φυσικά κάποιος άλλος να τάξει περισσότερα ή μέχρι να τους ξεσκεπάσει η ίδια η πραγματικότητα όπως έγινε στην περίπτωση της Ελλάδος.

Ευνοημένοι όμως ήταν κατά την γνώμη μου και οι “κολλητοί” των πολιτικών οι τραπεζίτες, που με την άφθονη και σχεδόν τζάμπα “πρώτη ύλη” που μπορούσαν να εξασφαλίσουν με τις σχεδόν ατέλειωτες φωτοτυπίες των κεντρικών τραπεζών, σε συνδυασμό πάντα με τα χαμηλά επιτόκια και το πενιχρό fractional reserve banking του 10% , μπορούσαν και αυτοί με την σειρά τους να βγάλουν όλα αυτά τα χρόνια τα “σκώτια” τους από πλευράς κερδών, δανείζοντας και την “Μιχαλού” και όλα αυτά με μια σχετική ασφάλεια, γιατί και να έχαναν τα λεφτά αυτά, αντί να χρεοκοπούσαν και να πήγαιναν στο σπίτι τους ή στην φυλακή, ερχόταν σχεδόν πάντα το κράτος μέσω της κεντρικής τράπεζας του και υπό το φόβο της γενικής κατάρρευσης τους έκανε όλους και όλα bailout, μοιράζοντας ξανά τα λεφτά της “Μονόπολης”, για να ξαναρχίσει έτσι το “παιχνίδι” από την αρχή σαν να μην είχε συμβεί ποτέ τίποτε.

Από την άλλη όμως τυχερός ήταν και ο κάθε επίδοξος και υποψήφιος επιχειρηματίας, ο οποίος μπορούσε πια και πάντα με την “θαυματουργή” αυτή τριπλέτα, να δανειστεί άνετα και εύκολα ένα “κάρο” λεφτά για να πραγματοποιήσει ότι του είχε κατέβει στο κεφάλι, πχ ο Λάκης Γαβαλάς για να στήσει επιτέλους την fashion επιχείρηση που ονειρευόταν, παρόλο που εμένα κάθε φορά που τον έβλεπα στην τηλεόραση μου θύμιζε λατέρνα της δεκαετίας του 50 (α.. να χαθείς μπουρτζόβλαχε, άξεστη, άσχετη και απολίτιστη καραβλαχάρα... – και όλα αυτά τα έγραψα γιατί πιστεύω πως πρέπει πάντα να προβάλουμε και την αντίθετη άποψη), άλλος για να χτίσει ξενοδοχείο πέντε αστέρων στο χωριό του στα κατσάβραχα και στα κορφοβούνια και άλλοι για να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους, μια που τώρα το περιβάλλον ήταν πολύ ευνοϊκό και άκρως καταναλωτικό, διότι και η “κουτσή Μαρία” που λέει ο λόγος μπορούσε πια να δανειστεί και να αγοράζει σχεδόν ότι τραβούσε η ψυχή της, εκδίδοντας μια ντουζίνα πιστωτικές κάρτες για να πληρώνει με την μία, τους τόκους της άλλης.

Όμως και ο κάθε απλός πολίτης ήταν τυχερός, μια που τώρα μπορούσε και αυτός άνετα να δανειστεί και να αγοράσει επιτέλους και σε τιμή “ευκαιρίας” (της τάξεως των πέντε μηδενικών) ένα οικόπεδο της προκοπής για να χτίσει το σπίτι του ή το εξοχικό των ονείρων του, ή να πάει διακοπές με διακοποδάνειο σε εξωτικά μέρη και προορισμούς που δεν είχε πάει ποτέ του, ή τέλος να αγοράσει μια τζιπάρα Μερσεντές ή BMW του κουτιού, για να την “βγεί” με αυτόν τον τρόπο στον γείτονά του ή για να βγάλει επιτέλους καμιά γκόμενα της προκοπής ή απλά για να βγάλει το απωθημένο που είχε από μικρός.

Κατά συνέπεια λοιπόν πριν τα φάμε όλοι μαζί, μάλλον όλοι μαζί τα δανειστήκαμε.

Όμως το κακό είναι ότι όλα αυτά αυτά τα “κουβαρνταλίκια” δεν έγιναν με κάποια παραγωγή, αλλά με δανεικά και με την βοήθεια των fiat φωτοτυπιών, των χαμηλών επιτοκίων και του ισχύοντος fractional τραπεζικού συστήματος του 10%.

Έτσι λοιπόν τώρα που αυτοί που δανείστηκαν όλα αυτά τα χρόνια τα “σκώτια” τους έπρεπε πια να δουλέψουν και να παράγουν περισσότερο για να ξεπληρώσουν τα δανεικά αυτά, οι περισσότεροι άρχισαν ήδη να κάνουν τις πάπιες τις κότες ή στην περίπτωση του Λάκη και των άλλων όμοιων του τον Λούη, “βαρώντας κανόνι” και χρεοκοπώντας, και φυσικά αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσουν τώρα να χρεοκοπούν και οι τράπεζες που τόσα χρόνια τους δάνειζαν το 90% των καταθέσεων, αλλά ταυτόχρονα προσποιούνταν πως τα είχαν όλα εύκαιρα ανά πάσα στιγμή στο ταμείο τους για μια πιθανή ανάληψη, όπως δηλαδή επιτάσσει το ισχύον τραπεζικό σύστημα των αποθεματικών του 10%, το οποίο κατά την γνώμη μου ήταν απλά ένα “δώρο” των πολιτικών στους “κολλητούς” τους τραπεζίτες.

Όμως τώρα που φαίνεται πως η τύχη όλων αυτών (μας) τελειώνει, διότι το τεράστιο και τεχνητό boom που δημιουργήθηκε με την “μαγική” αυτή τριπλέτα φαίνεται να φθάνει στο τέλος του οδηγούμενο σε ένα αναπόφευκτο bust, όπως δηλαδή συμβαίνει πάντα στην παγκόσμια οικονομική ιστορία, οι περισσότεροι δείχνουν να μην έχουν καταλάβει σχεδόν τίποτε ή να μην θέλουν να καταλάβουν τι ακριβώς έχει συμβεί πραγματικά, οπότε και συνεχίζουν να παραμένουν τυχεροί (προς το παρόν) διότι μάλλον για όλους αυτούς δείχνει να ισχύει το "Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι".

Έτσι έχουμε από την μια πλευρά τους Αμερικανοθρεμένους και ημιμαθείς της “νέας” οικονομίας οι οποίοι νομίζουν ότι το πρόβλημα λέει στην Ευρώπη είναι ότι αργούν να ανακεφαλαιοποιήσουν τις χρεοκοπημένες τράπεζες τυπώνοντας νέες φωτοτυπίες από το πουθενά, για να αρχίζουν αυτές να δανείζουν ξανά από την αρχή σαν να μην έγινε ποτέ τίποτε, όπως έκανε δηλαδή και ο ήρωας τους ο Ben, σώζοντας όχι μόνο τις ΗΠΑ και το Αμερικανικό τραπεζικό σύστημα από την κατάρρευση, αλλά κατ' επέκταση και όλο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Όμως αυτό που δεν πέρασε μάλλον από το μυαλό όλων αυτών, είναι πως στην πραγματικότητα αυτό που ευθύνεται για όλο αυτό το οικονομικό “χάλι” στο οποίο βρισκόμαστε τώρα, είναι η τριπλέτα fiat χαρτονομίσματα, χαμηλά επιτόκια και fractional banking system και έτσι μάλλον το γεγονός ότι κατέρρευσαν πρώτα οι τράπεζες στην Αμερική και κατόπιν αυτές στην Ευρώπη, όλοι αυτοί οι “Αμερικανοθρεμένοι” το θεωρούν απλά ως μια κακή σύμπτωση, για κάποιον από τους μαύρους τραπεζικούς "κύκνους" της παγκόσμιας ιστορίας ας πούμε.

Όλοι αυτοί οι ημιμαθείς λοιπόν τώρα, μοιάζουν κατά την γνώμη μου με τον κουτό σε ένα ανέκδοτο που πήγε λέει στον γιατρό του γιατί πονούσε σε όλο του το σώμα και αυτό γιατί όπου και να ακουμπούσε το δάκτυλό του “πέθαινε” από τον πόνο, για να του φανερώσει τελικά ο γιατρός του ότι αυτό που συνέβαινε στην πραγματικότητα, ήταν απλά ότι είχε σπάσει το δάχτυλό του.

Έτσι αυτό που δεν βλέπουν τώρα κατά την γνώμη μου όλοι αυτοί οι Αμερικανοθρεμένοι ή μη οικονομολόγοι, είναι ότι πίσω από τις αυτές τις τραπεζικές καταρρεύσεις στην πραγματικότητα βρίσκεται το ελαττωματικό υπάρχον οικονομικό σύστημα που με τα δανεικά του τύπου “πάρε κόσμε” μέσω των άπειρων fiat χαρτονομισμάτων και των μηδενικών επιτοκίων τα οποία σε συνδυασμό με το ισχύον fractional reserve banking σύστημα του 10%, έκαναν τις τράπεζες τόσο καιρό στην πραγματικότητα να δίνουν όχι απλώς δανεικά αλλά δανεικά και αγύριστα.

Και όλα αυτά απλά και μόνο επειδή στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν οι κατάλληλες οικονομικές συνθήκες και οι απαιτούμενοι οικονομικοί πόροι για να καταστούν όλα αυτά τα δάνεια κερδοφόρα και να επιστρέψουν έτσι τα δανεικά τους, οπότε οι περισσότεροι δανειζόμενοι είναι τώρα πια καταδικασμένοι από "χέρι" να αποτυγχάνουν και κατόπιν να χρεοκοπούν όλοι μαζί, από κράτη, επιχειρήσεις και επιχειρηματίες, μέχρι τις τράπεζες και μετά να παρεμβαίνουν συνεχώς οι κυβερνώντες και οι κεντρικές τράπεζες τους για να τους κάνουν όλους γρήγορα bailout, πριν καταρρεύσουν όλα και μαζί και αυτοί και το οικονομικό τους σύστημα.

Όμως και από την από εδώ πλευρά του Ατλαντικού, οι αφελείς και αιθεροβάμονες Ευρωπαίοι πολιτικοί και γραφειοκράτες, μάλλον και αυτοί δείχνουν να μην έχουν πάρει “πρέφα” τίποτε από το τι πραγματικά συμβαίνει σήμερα και έτσι πιστεύουν και αυτοί με την σειρά τους πως το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε λέει γιατί δεν υπήρχε τόσα χρόνια κάποιος κεντρικός έλεγχος από την Κεντρική Ευρωπαϊκή τράπεζα και τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών.

Λες και τόσα χρόνια που στην Ευρώπη υποτίθεται ότι υπήρχε κεντρικός έλεγχος για τόσα πράγματα, όπως για παράδειγμα για τα ελλείμματα και τα χρέη των κρατών, όλα πήγαν μια χαρά και έτσι τώρα δεν φτάσαμε εδώ που φτάσαμε γιατί όλοι τους (ναι ακόμη και οι Γερμανοί!) παραβίασαν τους κανόνες της συνθήκης του Μάασρτιχτ, χωρίς κανείς ποτέ να κάνει τίποτε.

Ή μήπως αν τόσο καιρό υπήρχε ήδη ένας κεντρικός έλεγχος και αποφάσιζαν οι γραφειοκράτες της ΕΚΤ, δεν θα δάνειζαν όλα αυτά τα χρόνια με τόσα δις και τέτοια επιτόκια την χρεοκοπημένη Ελλάδα αλλά ούτε και τους άλλους, για να κάνουν οι εκάστοτε πολιτικοί το κέφι τους.

Ή ακόμη ότι στο μέλλον με αυτό το κεντρικοποιημένο σύστημα θα πάρουν τελικά απόφαση οι τράπεζες και θα σταματήσουν πια να δανείζουν τα ήδη χρεοκοπημένα Ευρωπαϊκά κράτη και έτσι δεν θα χρεοκοπήσει ποτέ ξανά καμιά τράπεζα και δια αυτού του τρόπου θα σωθούμε και εμείς και η Ευρωπαϊκή Ένωση, “βοήθειά μας”.

Από ότι φαίνεται λοιπόν μάλλον εδώ στην Ευρώπη οι πολιτικοί και γραφειοκράτες τους παίρνουν πιο σκληρά παραισθησιογόνα από ότι οι ομόλογοί τους στην Αμερική και μάλλον τα παίρνουν και με τις χούφτες!

Το κακό όμως κατά την γνώμη μου για το πού θα καταλήξει τελικά όλη αυτή η κωμικοτραγική ιστορία, είναι ότι με την οικονομική ημιμάθεια και την ασχετοσύνη που επικρατεί στις μέρες μας τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, σχεδόν όλοι τους συνεχίζουν να πιστεύουν πως είναι δυνατόν να επιτύχει κανείς μια υγιή και στέρεη ανάπτυξη με το “στανιό” απλά και μόνο μηδενίζοντας τα επιτόκια, τυπώνοντας νέο χρήμα και δίνοντάς το είτε στις χρεοκοπημένες τράπεζες για να το δανείσουν ξανά, είτε στα χρεοκοπημένα κράτη για να το ξοδέψουν αυτά, απλά πετώντας το από το παράθυρο και όλα αυτά ακόμη και όταν οι επικρατούσες οικονομικές συνθήκες δεν είναι οι κατάλληλες, αυτές δηλαδή που απαιτούνται για να υπάρξει μια πραγματική οικονομική ανάπτυξη.

Όμως δυστυχώς για όλους αυτούς αλλά και για όλους εμάς, η επίτευξη μιας υγιούς και στέρεης ανάπτυξης είναι μια πολύ λεπτή και ευαίσθητη διαδικασία, η οποία απαιτεί κυρίως τις κατάλληλες οικονομικές συνθήκες, όπως τους σωστούς επιχειρηματίες με τις κατάλληλες ιδέες, τα απαραίτητα κεφάλαια τα οποία όμως να είναι πραγματικές αποταμιεύσεις που έχουν δημιουργηθεί με εργασία και όχι με φωτοτυπίες και έτσι να έχουν συνεισφέρει ήδη τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους στο σύστημα, το κατάλληλα εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό με τους κατάλληλους μισθούς, την μικρή φορολογία, την έλλειψη περιορισμών και ρυθμίσεων στην αγορά και φυσικά όλα αυτά στη σωστή και κατάλληλη δοσολογία, για να καταφέρει έτσι να “δέσει” στο τέλος το γλυκό.

Κατά συνέπεια λοιπόν για αυτό που δεν είμαι ακόμη σίγουρος, είναι για το αν θα αισθάνομαι ακόμη τυχερός που έζησα αυτό το παγκόσμιο τεχνητό οικονομικό μπουμ, όταν τελικά θα έχω πληρώσει όλο τον λογαριασμό αυτών των δανεικών μαζί με τον απαιτούμενο “τόκο” τους, δηλαδή όπως εγώ πιστεύω με μια πρωτόγνωρη για εμένα και την γενιά μου φτώχεια, με ελλείψεις βασικών αγαθών και προϊόντων και το χειρότερο αναπολώντας ταυτόχρονα και τις ευτυχισμένες στιγμές που έζησα πρόσφατα τόσο με τα δικά μου δανεικά, όσο και με τα δανεικά των άλλων.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”