Όταν θα κερδίζω θα παίζω...

Το χρηματιστήριο κατά την γνώμη μου είναι ένα κατ' εξοχήν παιχνίδι προσφοράς και ζήτησης. Τουτέστιν για να έχεις περισσότερες ελπίδες να κερδίσεις, άφησε τους αγοραστές να “τσακωθούν” με τους πωλητές, για να πας εσύ κατόπιν με τον τελικό νικητή.

Βέβαια με αυτόν τον τρόπο μπορεί να μην πάρεις όλη την άνοδο ή την πτώση, αλλά το σίγουρο είναι ότι το “ρίσκο” που αναλαμβάνεις θα είναι μειωμένο σε σχέση με αυτούς που ρισκάρουν, ποντάροντας εκ των προτέρων για το ποιος τελικά θα επικρατήσει.

Γιατί όπως έχω τονίσει κατ' επανάληψη, οι μετοχές αγοράζονται “On the way up, not on the way down”.

Κατά συνέπεια λοιπόν πιστεύω ότι αυτή είναι και η πιο ενδεδειγμένη και συνετή τακτική, που μπορεί να εφαρμόσει κάποιος αυτήν την εποχή στο Ελληνικό Χρηματιστήριο. Να περιμένει δηλαδή για να δει ποιος θα "νικήσει" τελικά.

Βέβαια σε μια τέτοια περίπτωση το πρόβλημα μετατοπίζεται στο πως θα αναγνωρίσει κανείς έγκαιρα το ποιος θα είναι ο τελικός νικητής. Όμως θα πρέπει κατά την γνώμη μου να είναι κάποιος ή τυφλός ή προκατειλημμένος για να μην δει την “παρέλαση των νικητών” που θα περάσει κυριολεκτικά από μπροστά του, μέσω των τιμών του χρηματιστηριακού πίνακα.

Γιατί οι νικητές πάντα κάνουν “παρέλαση” μετά από την νίκη τους. Αρκεί κανείς να θυμηθεί τις “παρελάσεις” που κάνουν εδώ και δύο χρόνια οι “αρκούδες” στο Ελληνικό χρηματιστήριο.

Άλλωστε την “νίκη” αυτή την δείχνει σχετικά έγκαιρα και η “ακτινογραφία του ασθενούς”, δηλαδή η τεχνική ανάλυση μέσω των διαδοχικών διασπάσεων των αντιστάσεων και των νέων υψηλών ή των χαμηλών.

Έτσι κατά την γνώμη μου, αυτό που απαιτείται να διαθέτει ένας υποψήφιος επενδυτής του Ελληνικού χρηματιστηρίου στις μέρες μας, είναι απλά υπομονή. Αυτό γιατί είναι σχεδόν βέβαιο σε εμένα, ότι όταν θα αλλάξει η τάση στο Ελληνικό χρηματιστήριο αυτό θα ανεβαίνει για χρόνια.

Αρκεί να πάρει κανείς ως παράδειγμα το χρηματιστήριο της Αργεντινής το οποίο και ανέβηκε πάνω από 1000% μετά από την ανακοίνωση της χρεοκοπίας της χώρας. Βέβαια δεν θα πρέπει να λησμονεί κανείς ότι δέκα χρόνια μετά αυτό που δεν έχει φτάσει ακόμη στα προ της πτώχευσης επίπεδα, είναι το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της.

Τώρα αν κανείς έχει δει “όνειρο” και θέλει σώνει και καλά να αγοράσει Ελληνικές μετοχές τώρα που ο ΓΔ είναι κάτω από τις 1000 μονάδες (όπως εγώ που το είχα  απωθημένο από το 99) μπορεί αν θέλει να τοποθετήσει ένα μέρος των χρημάτων του σε εξωστρεφείς μετοχές οι οποίες διατηρούν ακόμη το growth τους(στο τέλος υπάρχει συγκεκριμένο παράδειγμα) και που είναι απίθανο κατά την γνώμη μου να “βαρέσουν” κανόνι έως το τέλος της κρίσης.

Όσο για τα υπόλοιπα χρήματά του, μπορεί να περιμένει για να τα τοποθετήσει με το που οι μετοχές θα αρχίσουν να διασπούν τις άνω τιμές των μεσοπρόθεσμων συσσωρεύσεων τους, όταν δηλαδή οι πολλοί θα “γκρινιάζουν” ότι το χρηματιστήριο έχει ήδη ανεβεί αρκετά και πολύ γρήγορα και ότι η τάδε ή η δείνα μετοχή είναι τώρα ακριβή στα 2 ευρώ, διότι πριν από λίγο καιρό ήταν στο 1.

Γιατί είπαμε στο χρηματιστήριο το παιχνίδι λέγεται: “Βρες την σωστή τάση”, ή “Τον τρελό που στο τέλος θα δικαιωθεί”, γιατί το πιο πιθανό είναι ότι η τωρινή “ακριβή” μετοχή, σε λίγο μάλλον θα έχει γίνει ακριβότερη, όπως ακριβώς τώρα το φθηνό γίνεται φθηνότερο.

Όμως όσο θα συνεχίζεται η αβεβαιότητα για το ύψος του κουρέματος και ειδικά η υποψία επιστροφής στη δραχμή, αυτό θα είναι κάτι που θα οδηγεί κατά την γνώμη μου το Ελληνικό χρηματιστήριο σε ολοένα και πιο χαμηλά επίπεδα. Γιατί ακόμη και ένα παιδί για τα θελήματα του χρηματιστηρίου(που έλεγε ο Κοστολάνι) γνωρίζει καλά ότι η αβεβαιότητα είναι ότι χειρότερο για μια αγορά.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι το χρηματιστήριο είναι ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες για τα μελλούμενα στην κοινωνία και την ίδια την ζωή. Όσο πιο χαμηλά λοιπόν θα πέσει ο ΓΔ, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα στην καθημερινή μας ζωή.

Έτσι, αυτό που θα έπρεπε κατά την γνώμη μου να απασχολεί τους περισσότερους από εμάς είναι, όχι αν το χρηματιστήριο μετά από ένα 80% πτώσης έχει ακόμη άλλο ένα 80% πτώσης(συναίσθημα το οποίο είναι άλλωστε χαρακτηριστικό των μακροχρόνιων πυθμένων), αλλά το τι θα σημαίνουν τελικά αυτές οι 700 ή οι 500 ή οι 300 μονάδες του ΓΔ, για όλους εμάς και τα παιδιά μας.

Δυστυχώς η γνώμη μου είναι ότι ο κύκλος που κλείνει ειδικά στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη σχεδόν τη δύση είναι από τους πολύ μεγάλους, αυτούς των 70 ή 100 ετών και όχι από αυτούς των 8 ή 11 χρόνων που έχουμε συνηθίσει έως τώρα.

Από αυτούς δηλαδή που δεν θα πρέπει να ψάχνουμε για το που είναι ο πάτος στο χρηματιστήριο, αλλά που πρέπει να αναζητούμε τη δεκαετία στην οποία θα σταματήσει η κατηφόρα του βιοτικού μας επίπεδου.

Από αυτούς τους κύκλους που δεν ψάχνουμε ποιες θα είναι τελικά οι μετοχές που θα πρωταγωνιστήσουν στο χρηματιστήριο, αλλά ποια είναι τα βασικά προϊόντα τα οποία και θα πρωταγωνιστήσουν δια της έλλειψής τους στην καθημερινότητά μας.

Από αυτούς τους κύκλους που σε τελική ανάλυση δεν θα μας ενδιαφέρουν τα κέρδη στο χρηματιστήριο, αλλά η ασφάλεια μας και κατ' επέκταση η επιβίωσή μας.

Εύχομαι ειλικρινά όλα αυτά που γράφω να μην συμβούν ποτέ, αλλά έχω την αίσθηση ότι η μεγάλη άνοδος στο Ελληνικό χρηματιστήριο θα αρχίσει με την υποτίμηση είτε του παλαιού Ευρώ με την Γερμανία να έχει γίνει “λαγός” και την Ευρώπη “κομμάτια”, είτε της νέας δραχμής με εμάς να έχουμε γίνει τελικά το “θήραμα” της Ευρώπης. Αυτό για το οποίο όμως δεν είμαι σίγουρος ακόμη είναι, το εάν και ποιόν θα ενδιαφέρει τότε η άνοδος αυτή.

Αυτό που πρέπει λοιπόν να έχει στις μέρες μας ένας νουνεχής επενδυτής είναι κατά την γνώμη μου υπομονή, για να ενεργήσει εάν και όταν πάρει σήμα επιβεβαίωσης από το ίδιο το ταμπλό και την τεχνική ανάλυση. Τουτέστιν διασπάσεις άνω αντιστάσεων συσσώρευσης με μεγάλο όγκο και φυσικά μετά από τον ευδιάκριτο σχηματισμό ενός από τους γνωστούς πυθμένες (πχ διπλός πάτος, ανάποδη κεφαλή κτλ).

Γιατί όπως έχει πει και πριν από πολλά χρόνια ο Jesse Livermore, τα πολλά χρήματα στο χρηματιστήριο κερδίζονται και χάνονται όχι με την σωστή ή την λάθος άποψη, αλλά με την υπομονή.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

*Ας πάρουμε για παράδειγμα μια μετοχή την οποία παρακολουθώ τελευταία, την ΙΝΛΟΤ.

Η μετοχή αυτή έχει επιλεγεί γιατί συνεχίζει να έχει growth και πολλές θυγατρικές στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα έχει χάσει από τα μακροχρόνια υψηλά της περίπου το 95% της αξίας της.

Αν κοιτάξουμε το διάγραμμα των τιμών της, η μετοχή φαίνεται να πραγματοποιεί μια συσσώρευση χονδρικά μεταξύ του 0,8 και του 1,10.

Αυτό που μπορεί να κάνει κανείς είναι με ένα μέρος του κεφαλαίου του να αγοράζει την μετοχή όταν αυτή πλησιάζει το 0,8 και να την πουλάει όταν πλησιάζει το 1,10.

Προσοχή όμως, αν η τιμή της μετοχής πέσει κάτω από το 0,8 έστω ένα 5% θα πρέπει να εφαρμοστεί κατά την γνώμη μου άμεσα stop loss, ανεξάρτητα από το εάν πριν από λίγο ο επενδυτής την έχει αγοράσει.

Το αντίστοιχο πρέπει να εφαρμοστεί και σε περίπτωση που αυτή διασπάσει το 1,10 με όγκο. Τότε η θέση θα πρέπει να αντιστραφεί αμέσως, ανεξάρτητα του εάν πριν από λίγο ο επενδυτής την έχει πουλήσει.

Αυτό γιατί στο χρηματιστήριο δεν χωράνε εγωισμοί και αγκυλώσεις. Εάν και εφόσον μια μετοχή περάσει πάνω ή κάτω από τις τιμές της συσσώρευσης είναι πολύ πιθανόν να πραγματοποιεί κίνηση, μια που μπορεί να βρίσκεται σε διαδικασία αντιστροφής της τάση της και ο επενδυτής πρέπει να δράσει ανάλογα και με ταχύτητα.

Το σύστημα αυτό το προτείνω γιατί η μετοχή αυτή είναι πιθανόν να συσσωρεύει μεταξύ αυτών των τιμών για μήνες. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν ένας επενδυτής και θα καταφέρει να έχει κάποιο μικρό έστω κέρδος από μια μετοχή που ουσιαστικά “δεν πάει πουθενά”, αλλά και από την άλλη δεν θα έχει τον ψυχολογικό φόβο ότι η αγορά είναι κοντά τον πάτο της και αυτός είναι στην “απέξω”.

Έτσι στην περίπτωση που η μετοχή πέσει άλλο ένα 40 % πιο κάτω, ο υποψήφιος επενδυτής θα χάσει μόνο ένα μικρό ποσό του κεφαλαίου του, ενώ εάν και εφόσον τα 0,8 είναι ο μακροχρόνιος πάτος της συγκεκριμένης μετοχής, αυτά τα χρήματα μετά από λίγα χρόνια μπορεί και να έχουν δεκαπλασιαστεί (τουλάχιστον).

Γιατί όπως είπαμε και παλαιότερα: “Οι τρελοί έχουν δίκιο στο χρηματιστήριο”.

Χρειάζεται όμως προσοχή, γιατί πολλές από τις Ελληνικές εισηγμένες στο τέλος αυτής της κρίσης δεν θα υπάρχουν καν σαν εταιρίες.


Επιπλέον η τάση είναι ακόμη πτωτική και σε ένα Bear Market οι βάσεις συσσώρευσης καταρρέουν εύκολα και οι άνω διασπάσεις αποδεικνύονται πολλές φορές ψευδείς.