Η “επικινδυνότητα” της αντιθετικής λογικής...

Ένα από τα πρώτα πράγματα που συνειδητοποιεί κάποιος με το που του παίρνουν και τα “σώβρακα” στο χρηματιστήριο, είναι πως αν θέλει κάποια στιγμή να βγει κερδισμένος, θα πρέπει τις πιο πολλές φορές να κινείται αντίθετα από το πλήθος και τον συρμό της εποχής, αγοράζοντας όταν οι “άλλοι” οι πολλοί πουλάνε και πουλώντας όταν οι άλλοι αγοράζουν.

Μια φορά στην Αμερική είχαν ρωτήσει μια από τις παλιές “καραβάνες” των χρηματιστηρίων πιο είναι τελικά το μυστικό του που τον έχει κάνει πλούσιο και αυτός απάντησε:

“Όχι και μυστικό. Απλά κάνω πάντα ότι με παρακαλάνε οι άλλοι να κάνω. Για παράδειγμα όταν με παρακαλάνε να τους πουλήσω τις μετοχές μου τις πουλάω, ενώ όταν με παρακαλάνε να τις αγοράσω, τις αγοράζω”.

Αν και για τις αγορές αυτή η λογική εμπεριέχει μια σημαντική δόση αλήθειας, τα πράγματα στην πράξη δεν είναι ούτε τόσο απλά, ούτε και τόσο εύκολα.

Για παράδειγμα αυτό που δεν ξέρει κανείς εκ των προτέρων, είναι αν αργότερα θα έρθουν και άλλοι “παρακαλεστοί”, ίσως ακόμη και περισσότεροι από τους αρχικούς για να μας παρακαλούν και αυτοί με την σειρά τους να αγοράσουμε τις μετοχές τους.

Και επειδή ως γνωστόν σχεδόν πάντα τα λεφτά είναι αυτά που τελειώνουν πρώτα και όχι τα χαρτιά, το πιο πιθανό είναι ότι με αυτή τη λογική κάποια στιγμή θα μας τελειώσουν τα χρήματα και ίσως να μην μπορέσουμε να αγοράσουμε σε πολύ καλύτερες τιμές, όταν κάποια στιγμή θα έρθουν και οι τελευταίοι από δαύτους και δεν θα παρακαλάνε απλά αλλά ίσως και να ικετεύουν κιόλας “γονατιστοί” πετώντας ταυτόχρονα πανικόβλητοι και τα χαρτιά τους.

Αλλά ακόμη ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί ότι κάποια στιγμή δεν θα συνειδητοποιήσουμε και εμείς, πως όλοι αυτοί που τόσο καιρό μας “παρακαλούσαν” για να αγοράσουμε τα χαρτιά τους το έκαναν απλά γιατί γνώριζαν κάτι περισσότερο από εμάς και ότι όταν μια ημέρα των ημερών μάθουμε τελικά πιο ήταν αυτό το κακό νέο, δεν θα βγούμε και εμείς στην “ζητιανιά” για να παρακαλάμε με την σειρά μας και εμείς κάποιους άλλους για να μας τα αγοράσουν;

Ή ακόμη χειρότερα ότι μια μέρα δεν θα ανακαλύψουμε πως έχουμε “πέσει” πάνω σε μια “καραμπινάτη” χρεοκοπία και ότι έχουμε μείνει απλά με τον “μουτζούρη” στο χέρι;

Και φυσικά δεν θέλω να ακούω για σίγουρα χαρτιά, Blue Chips και άλλα τέτοια, γιατί και η Enron ήταν και αυτή κάποτε ένα μεγάλο blue chip και τώρα “βλέπει τα ραδίκια ανάποδα” αποτελώντας απλά μια “πικρή” ιστορία για όλους αυτούς που είδαν τότε την περίπτωση αντιθετικά.

Γενικά λοιπόν η αντιθετική στρατηγική εμπεριέχει κατά την γνώμη μου δύο βασικές “παγίδες”, για κάποιον ο οποίος επιδιώκει να την χρησιμοποιήσει ως βασικό “εργαλείο” λήψης αποφάσεων στις αγορές.

Πρώτον το ότι είναι σχεδόν αδύνατον να “μετρήσει” κανείς το πλήθος των ανθρώπων που ενστερνίζονται μια συγκεκριμένη άποψη για να διαπιστώσει το εάν είναι η καθολικώς επικρατούσα ή όχι.

Δεύτερον το ότι δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς εκ των προτέρων το αν τα πράγματα μπορούν να γίνουν πολύ πιο άσχημα στο μέλλον, καθώς και το εάν υπάρχουν ή όχι ακόμη μεγάλα περιθώρια οι απαισιόδοξοι να γίνουν ακόμη περισσότεροι στο μέλλον.

Φυσικά και τα ίδια ισχύουν και στην αντίθετη περίπτωση που τα τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται “χαζοχαρούμενα” αισιόδοξα και έτσι δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει κανείς εάν τελικά ο κουρέας, ο μανάβης ή ο καφετζής θα είναι αυτός που θα μπει τελευταίος στην φούσκα.

Βέβαια το χειρότερο από όλα είναι πως η αντιθετική στρατηγική μπορεί να αποβεί εντελώς καταστροφική αν έχει την ατυχία κανείς να “πέσει” επάνω σε περιπτώσεις χρεοκοπίες όχι απλά και μόνο εταιριών, αλλά και κρατών.

Και τέλος το ακόμη χειρότερο (γιατί σχεδόν πάντα υπάρχει πιθανότητα για το ακόμη χειρότερο) είναι, να είναι κανείς τόσο άτυχος και να συναντήσει κανέναν από αυτούς τους “μαύρους κύκνους” της ιστορίας, πέφτοντας δηλαδή πάνω σε μια κατάρρευση του ίδιου του συστήματος, κάτι που ιστορικά είναι δυνατόν να συμβεί μια φορά στα 60 με 100 χρόνια.

Έτσι λοιπόν εγώ προσωπικά δεν γνωρίζω κανέναν που να κέρδισε χρήματα εφαρμόζοντας αντιθετική στρατηγική στην περίπτωση της Κλωνατέξ, όταν ακόμη και οι “πέτρες” πίστευαν ότι αυτή θα χρεοκοπήσει όπως τελικά και έγινε.

Ούτε γνωρίζω κανέναν long στο Ελληνικό χρηματιστήριο που να κέρδισε χρήματα ποντάροντας αντιθετικά, όταν ακόμη και ο φούρναρης της γειτονιάς μου που λέει ο λόγος πίστευε πως στο τέλος θα χρεοκοπήσουμε.

Αντίθετα γνωρίζω πολύ καλά έναν πρώην υπουργό οικονομικών ο οποίος έχασε και την θέση του και τα “πουκάμισά” του ποντάροντας (στα λόγια βέβαια αφού πρόκειται για πολιτικό) αντιθετικά, πως αυτοί που θα ξεμείνουν στο τέλος από “πουκάμισα” θα είναι οι short των Ελληνικών ομολόγων.

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι πως όταν εφαρμόζει κανείς αντιθετική στρατηγική με το “στανιό”, κινδυνεύει να γίνει αυτός ο ίδιος στο τέλος “ένα” με τον συρμό, γιατί απλά σχεδόν πάντα θεωρεί πως η άποψη που έχει αυτός είναι η σωστή, η αντιθετική, ενώ οι άλλοι που στην προκειμένη περίπτωση έχουν τελικά το δίκιο με το μέρος τους, είναι αυτοί που “μασάνε κουτόχορτο”.

Η καλύτερη στρατηγική λοιπόν σε αυτές τις περιπτώσεις πιστεύω ότι είναι να “συμπλέει” κανείς με τον συρμό και την επικρατούσα άποψη για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, γνωρίζοντας όμως ότι κάποτε αυτό θα αλλάξει και να έχει στο νου του να την κοπανήσει από το πλήθος έγκαιρα αλλάζοντας θέση και άποψη όταν κάποια στιγμή “αισθανθεί” τα σημάδια της αντιστροφής.

Και αυτό μπορεί να το καταφέρει κανείς κατά την γνώμη μου, μόνο όταν εκτός από την αντιθετική στρατηγική ξέρει να παρακολουθεί και να λαμβάνει υπόψιν αυτά που του “φωνάζει” το ίδιο ταμπλό του χρηματιστηρίου.

Για παράδειγμα αν μετά από μια πολύ μεγάλη μεταβολή των τιμών διαβάζει κανείς μεγάλους πρωτοσέλιδους και πομπώδεις τίτλους σε εφημερίδες(οι οποίες ως γνωστόν εκφράζουν τις περισσότερες φορές το κοινό αίσθημα) προς την πρότερη κατεύθυνση των τιμών, τότε θα πρέπει να προετοιμάζεται να εφαρμόσει αντιθετική στρατηγική με την προϋπόθεση βέβαια τα “πρωτοσέλιδα” στο χρηματιστηριακό ταμπλό να είναι διαφορετικά.

Ακόμη εφαρμόζοντας κανείς αντιθετική στρατηγική, είναι δυνατόν κατά την γνώμη μου να βρει ακόμη και τα βραχυπρόθεσμα γυρίσματα μιας αγοράς.

Για παράδειγμα σε μια περίπτωση κατά την οποία έχει ανακαλύψει κανείς μια τάση από την αρχή της όταν οι άλλοι “έβοσκαν” σε αντίθετη κατεύθυνση και έχει ήδη αξιοσημείωτα κέρδη, έχω διαπιστώσει ότι η καλύτερη στιγμή για να πουλήσει είναι όταν δει πώς και κάποιοι άλλοι που παλαιά τον κορόιδευαν για την επιλογή του τώρα τον ακολουθούν ή ακόμη χειρότερα του δίνουν και συγχαρητήρια.

Την αντιθετική στρατηγική λοιπόν θα πρέπει κατά την γνώμη μου να την χρησιμοποιεί κανείς μόνο όταν έχει την κατάλληλη εμπειρία και διαθέτει την κρίση και την λογική που διέθετε παλαιά ο Κοστολάνι, γνωρίζοντας όμως εκ των προτέρων ότι μπορεί και να είναι αυτός που έχει το λάθος, ευρισκόμενος έτσι πάντα σε κατάλληλη ετοιμότητα για να αλλάξει “ρότα” έγκαιρα και πριν χρεοκοπήσει.

Ως ένα τελευταίο παράδειγμα αντιθετικής στρατηγικής από τίτλους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, θα αναφέρω μια διαφήμιση που άκουσα τελευταία στην τηλεόραση, από μια εταιρία από τις πολλές που αγοράζει χρυσό στις μέρες μας και η οποία τέλειωνε με το παρακάτω σλόγκαν:

“Πουλήστε τώρα που οι τιμές είναι ακόμη ψηλά”.

Δεν ξέρω αν τελικά θα υπάρξουν και άλλοι αργότερα που θα έρθουν για να μας παρακαλέσουν να τους πουλήσουμε τον χρυσό μας σε ακόμη καλύτερες τιμές, αν και βέβαια το θεωρώ ως το πιο πιθανό.

Αυτό που ξέρω όμως στα σίγουρα, είναι πως οι “τύποι” της διαφήμισης δεν πιστεύουν στα αλήθεια πως οι τιμές του χρυσού είναι ήδη ψηλά, γιατί αλλιώς τώρα δεν θα αγόραζαν, αλλά θα πουλούσαν.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”