και χρήμα δεν εκράτεις...

και χρήμα δεν εκράτεις...
και χρήμα δεν εκράτεις...

Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012

Εκατό χρόνια δεν πέθανε.... τώρα θα πεθάνει;


Όσοι ακούνε στις μέρες μας για καταρρεύσεις κοινωνιών, πολιτισμών και κρατών τις περισσότερες φορές γελάνε με την ψυχή τους, θεωρώντας μάλλον πως πρόκειται είτε απλά για τις ανοησίες κάποιου “αρπαγμένου” καταστροφολόγου ή στην καλύτερη των περιπτώσεων για τα λόγια κάποιου κομπλεξικού που στην προσπάθεια του να γίνει το κέντρο του ενδιαφέροντος, τα λέει όλα αυτά για να τραβήξει την προσοχή των άλλων, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να εκμεταλλευτεί την παρατεταμένη οικονομική κρίση την οποία βιώνουμε.

Όποιος όμως μελετά συστηματικά την παγκόσμια ιστορία, γνωρίζει πολύ καλά πώς όλα σχεδόν τα πράγματα έχουν τον κύκλο τους και έτσι η κατάρρευση μιας κοινωνίας ή ενός κράτους, αποτελεί ένα συνηθισμένο φαινόμενο το οποίο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, απλά και μόνο με διαφορετικούς κάθε φορά πρωταγωνιστές.

Έτσι τώρα όλοι αυτοί οι “αφελείς” που κοντόφθαλμα σου απαντούν ότι “Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα ρε φίλε”, στην ουσία για να σου αποδείξουν την αλήθεια της άποψής τους, είναι σα να σου λένε: “Μα αφού εκατό χρόνια τώρα δεν πέθανε.... τώρα θα πεθάνει;”

Όμως αρκεί κανείς απλά να θυμηθεί αυτούς που γελούσαν στην πρόβλεψη ότι κάποια στιγμή ο κομουνισμός θα καταρρεύσει, για να καταλάβει ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων το θέμα δεν είναι το εάν θα καταρρεύσει ένα κράτος, μια κοινωνία ή ένα οικονομικό σύστημα, αλλά το πότε.

Και αυτό γιατί η ιστορία είναι γεμάτη από πάμπολλα παραδείγματα καταρρεύσεων τόσο μικρών κοινωνιών και μικρών πολιτισμών όπως των Μάγιας, όσο και μεγάλων κρατών ακόμη και παγκόσμιων αυτοκρατοριών όπως η Ρωμαϊκή και η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και αυτό ίσως γιατί στην παγκόσμια οικονομική ιστορία απ' ότι φαίνεται μάλλον δεν ισχύει το “Too big to fail”.

Οι λόγοι λοιπόν για όλες αυτές τις μεγαλοπρεπείς καταρρεύσεις μπορεί να ήταν είτε η εξάντληση των φυσικών και οικονομικών πόρων, είτε μια μεγάλη φυσική καταστροφή, είτε κάποιες “βαρβαρικές” επιδρομές, είτε τέλος μια οικονομική δυσπραγία και μια κοινωνική δυσλειτουργία λόγω πολιτικής ανικανότητας.

Όμως αν μελετήσει κανείς πιο προσεκτικά όλες αυτές τις καταρρεύσεις, θα διαπιστώσει ότι σχεδόν όλες οι κοινωνίες πριν καταρρεύσουν είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, σημάδια μιας παρατεταμένης παρακμής τα οποία και στην πραγματικότητα αποτέλεσαν την πραγματική αιτία της κατάρρευσης τους.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι μετά από πολλές και σοβαρές οικονομικές κρίσεις, φυσικές καταστροφές καθώς και πολλούς πολέμους αλλά και προσπάθειες εισβολής των “αλλόθρησκων”, μια συγκεκριμένη κοινωνία κατάφερνε πάντα να επανακάμψει δριμύτερη, για να καταρρεύσει όμως τελικά αργότερα στην πραγματικότητα όχι για κάποιον από τους παραπάνω λόγους, αλλά επειδή η ίδια ήταν πια εξαιρετικά ευάλωτη και έτοιμη για να καταρρεύσει.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι με τον όρο κατάρρευση ουσιαστικά ευνοούμε είτε ένα προσωρινό κενό εξουσίας και το χάος που το ακολουθεί, είτε την διάσπαση μιας κοινωνίας ή ενός κράτους και την μετάβαση του από μια κεντρικοποιημένη εξουσία σε άλλες μικρότερες και περιφερειακές και φυσικά την προσγείωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών του σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από ότι αυτά ήταν κατά την διάρκεια της ακμής του.

Η άνοδος ...

Μια κοινωνία λοιπόν ξεκινά σχεδόν πάντα την πορεία της προς την ευημερία και την οικονομική επιτυχία συνήθως μετά από μια παρατεταμένη περίοδο φτώχειας, είτε εξαιτίας κάποιου πολέμου στο τέλος του οποίου η οικονομία της είναι πια διαλυμένη και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών σχεδόν μηδενισμένο, είτε εξαιτίας μιας μακροχρόνιας υιοθέτησης ενός λανθασμένου οικονομικοπολιτικού συστήματος.

Έτσι λοιπόν όταν μοιραία κάποια στιγμή διαμορφωθούν οι σωστές οικονομικοπολιτικές προϋποθέσεις, οι άνθρωποι μην έχοντας σχεδόν τίποτε πια δουλεύουν σχεδόν νύχτα-μέρα, αναζητώντας συνεχώς νέους τρόπους για να παράγουν όλο και περισσότερο και έτσι να καταφέρουν να αυξήσουν το βιοτικό τους επίπεδο.

Και όλα αυτά μην περιμένοντας σχεδόν τίποτε από το διαλυμένο κράτος, με αποτέλεσμα τον κυρίαρχο ρόλο στην ανάπτυξη να τον αναλαμβάνει κυρίως ο ιδιωτικός τομέας, ο οποίος φυσικά είναι και ο κατ' εξοχήν αρμόδιος στην βέλτιστη αξιοποίηση των οικονομικών πόρων.

Τότε λοιπόν αρχίζει να αυξάνεται κατακόρυφα η παραγωγικότητα, αρχικά λόγω της σωστής και ενδεδειγμένης διαχείρισης των διαθέσιμων οικονομικών πόρων και των λιγοστών κεφαλαίων και κατόπιν μέσω μιας “έκρηξης” των επενδύσεων στην περιοχή που σχεδόν πάντα ακολουθεί και οι οποία οδηγεί στην ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγής μέσω της καινοτομίας και της εξέλιξης της τεχνολογίας και όλα αυτά με ένα σχετικά μικρό κόστος.

Κατά την περίοδο αυτή τα έργα υποδομής είναι πολλά και αποδοτικά, μιας και βρισκόμαστε στην αρχή και ουσιαστικά δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε, ενώ από την άλλη τα κεφάλαια είναι σπάνια και πολύτιμα και έτσι αξιοποιούνται σχεδόν στο έπακρο, όχι μόνο από τον ιδιωτικό τομέα αλλά ακόμη και από το ίδιο το κράτος.

Επιπλέον η κοινωνία στα αρχικά αυτά στάδια είναι σχετικά απλή στη δομή της και έτσι δεν υπάρχει σπατάλη πολύτιμων οικονομικών πόρων για την διατήρηση πολύπλοκων κοινωνικών δομών και κρατικών υπηρεσιών.

και η παρακμή...

Με την πάροδο του χρόνου όμως και ενώ το βιοτικό επίπεδο των πολιτών αυξάνεται συνεχώς, η κοινωνία αρχίζει να γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη και έτσι φτάνει κάποια στιγμή σε ένα σημείο που δεν μπορεί πια εύκολα να αναπτυχθεί περαιτέρω ή δυσκολεύεται ακόμη και να διατηρηθεί σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο και έτσι χρειάζεται όλο και περισσότερη εισαγωγή ενέργειας με την μορφή εργασίας, πρώτων υλών, υλικών και προϊόντων, είτε μέσω μιας πιο εξειδικευμένης και αποδοτικότερης εργασίας, είτε μέσω επίτευξης πολλών και συνεχόμενων νέων επιστημονικών ανακαλύψεων και μιας συνεχούς εξέλιξης της υπάρχουσας τεχνολογίας.

Από την άλλη όμως με την συνεχή αύξηση του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας ο ζήλος και η όρεξη των περισσότερων πολιτών για πλούτο και μεγαλύτερη ευημερία αρχίζει να μειώνεται, ενώ ταυτόχρονα πολλές παροχές βασικών αγαθών και υπηρεσιών αρχίζουν πια να θεωρούνται δεδομένες και αυτονόητες.

Έτσι σιγά σιγά η νοοτροπία των πολιτών αλλάζει και φαινόμενα λαϊκισμού,  διαφθοράς, κακοδιαχείρισης και καταπάτησης των νόμων αρχίζουν να γίνονται όλο και πιο συχνά.

Όμως όσο οι εισροές ενέργειας για την διατήρηση του πολιτισμού και του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αυξάνονται εκθετικά, το τελικό αποτέλεσμα ανά μονάδα εισόδου η οποία μετράται στην έξοδο είτε από την άποψη της συνολικής παραγωγής, είτε μέσω των δημόσιων αγαθών και των υπηρεσιών που παρέχονται από το κράτος και την πολιτεία, αρχίζει να μειώνεται στην αρχή αργά αλλά σταθερά και στο τέλος και πριν την τελική κατάρρευση σχεδόν εκθετικά.

Έτσι το κράτος στην προσπάθειά του να σταματήσει την μείωση αυτή, αρχίζει να ζητά από τους πολίτες να καταβάλουν σταδιακά όλο και μεγαλύτερους φόρους, αλλά σχεδόν πάντα το τελικό αποτέλεσμα είναι από την μια να στερούνται πολύτιμοι πόροι από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ από την άλλη οι πολίτες να παίρνουν σταδιακά όλο και λιγότερες αλλά και πιο υποβαθμισμένες κυβερνητικές υπηρεσίες.

Κατά συνέπεια λοιπόν η γραφειοκρατία που αρχικά είχε σαν σκοπό την οργάνωση και την καλύτερη λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας, σταδιακά μετατρέπεται τόσο σε μια αναποτελεσματική μηχανή, όσο και σε ένα εμπόδιο στη βελτίωση της ίδιας της οικονομίας, γιατί αρχίζει ουσιαστικά να ενδιαφέρεται περισσότερο για τη δική της διαιώνιση, παρά το να προσφέρει όλο και καλύτερες υπηρεσίες στην κοινωνία.

Έτσι λοιπόν οι ελίτ που διαχειρίζονται τους θεσμούς της κοινωνίας, αρχίζουν σιγά-σιγά να ασχολούνται περισσότερο με το δικό τους μερίδιο σε μια όλο και συρρικνούμενη πίτα και όλα αυτά πάντα εις βάρος της ευημερίας και της κοινωνίας στο σύνολό της.

Τελικά οι ελίτ σχεδόν πάντα καταλήγουν να λειτουργούν σαν βδέλλα στο σώμα της κοινωνίας και αρχίζουν να συμπεριφέρονται σαν παράσιτα “ρουφώντας” και καταναλώνοντας τους υπερπολύτιμους και όλο και πιο σπάνιους οικονομικούς πόρους σε μια μη παραγωγική πια οικονομία, συσσωρεύοντας συνεχώς πλούτο προς ιδίων όφελος.


Κατά συνέπεια λοιπόν η παραγωγή αρχίζει σταδιακά όλο και να μειώνεται και έτσι η οικονομία για μπορέσει να συντηρηθεί και να αναπτυχθεί αυξάνοντας περαιτέρω το βιοτικό επίπεδο του λαού της, στρέφεται αναγκαστικά σε πιο προσοδοφόρες και καλύτερα αμειβόμενες ασχολίες όπως αυτές της παροχής υπηρεσιών και ειδικά αυτές των χρηματοοικονομικών.


Έτσι μοιραία κάποια στιγμή, η οικονομική ανισότητα μεταξύ του πολιτών αρχίζει σταδιακά να μεγαλώνει και αυτό φυσικά δημιουργεί μια παρατεταμένη και συνεχώς αυξανόμενη ένταση μεταξύ των τάξεων και των συντεχνιών, λειτουργώντας ταυτόχρονα αποσταθεροποιητικά και για την ίδια την κοινωνία.

Καθώς όμως η κοινωνία από την μια γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη και απαιτεί συνεχώς εκθετικά μεγαλύτερα χρηματικά ποσά για την υποστήριξη της, ενώ από άλλη η παραγωγικότητα μειώνεται συνεχώς και οι οικονομικές κρίσεις διαδέχονται η μια την άλλη, αρχίζει να γίνεται κατανοητό ότι η φορολογία από μόνη της δεν μπορεί πλέον να στηρίξει την κοινωνία.

Έτσι η πολιτική ελίτ προσπαθώντας να διατηρήσει τόσο τα κεκτημένα της όσο και αυτά των ψηφοφόρων της, από την μια εισάγει περισσότερες ρυθμίσεις στην αγορά και άρα περισσότερη γραφειοκρατία, ενώ από την άλλη προσπαθεί να υποκαταστήσει, αλλά ακόμη και να αυξήσει την εισερχόμενη ενέργεια, είτε με πίστωση και μόχλευση, είτε δια μέσου τους ευτελισμού και της παραχάραξης του νομίσματος.

Ή ακόμη η πολιτική και στρατιωτική ελίτ μπορεί να προσπαθήσει μέσω “εδαφικών κατακτήσεων” να λάβει εκείνους τους πολύτιμους οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για την διατήρησή της από τους “γείτονες” της, είτε με τη βία, είτε έξυπνα και χωρίς βία μέσω της εκτύπωσης fiat χαρτονομισμάτων και συναλλαγματικών “πολέμων”.

Αυτές οι μέθοδοι βέβαια σχεδόν πάντα λειτουργούν για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, έως ότου φυσικά αυτή η ψευδαίσθηση που δημιουργείται με την χρήση του χρέους και του κάλπικου χρήματος ως καύσιμου για την ψεύτικη αυτή ανάπτυξη, να ξεσκεπαστεί τελικά από την ίδια την πραγματικότητα.

Έτσι λοιπόν, όταν πια το “κόστος” της συμμετοχής σε μια σύνθετη κοινωνία γίνεται για κάποιους πολίτες όλο και πιο υψηλή, είτε διαμέσου της άμεσης φορολογίας είτε μέσω της έμμεσης, δηλαδή δια της υποτίμησης του νομίσματος και του πληθωρισμού, μοιραία αρχίζει να αυξάνεται η παθητική αλλά και η ενεργητική αντίδραση των παραγωγικών μονάδων στις όλο και μεγαλύτερες απαιτήσεις της ιεραρχίας και κατά συνέπεια αυξάνονται όλοι αυτοί που απροκάλυπτα προσπαθούν να ξεφύγουν, ακόμη και δια της ανεξαρτητοποίησης των περιοχών τους. 


Κατά συνέπεια λοιπόν η κοινωνία ουσιαστικά φτάνει πια σε μια φάση κατά την οποία γίνεται όλο και πιο ευάλωτη και έτσι μοιραία μια κατάρρευση γίνεται όλο και πιο πιθανή και αν δεν αντιστραφεί αυτή η τάση κάποια στιγμή είναι μαθηματικώς βέβαιη πια, με την τελική κατάληξη να είναι πια απλά ζήτημα χρόνου.

Όμως στην σύγχρονη εποχή είναι γεγονός ότι οι καταρρεύσεις είναι όλο και πιο σπάνιες και αυτό γιατί σήμερα υπάρχουν τόσο η ΕΕ όσο και το ΔΝΤ, αλλά και οι κεντρικές τράπεζες που με τα bailouts και τα άλλα οικονομικά “τερτίπια” τους τύπου default swaps κτλ, αλλά κυρίως με τα άπειρα fiat χαρτονομίσματα τους τα οποία είναι σχεδόν τζάμπα, είναι δυνατόν όπως πιστεύουν οι περισσότεροι να αποτρέπουν συνεχώς μια κατάρρευση και αυτό εις τον αιώνα τον άπαντα.

Όμως μπορεί σήμερα να υπάρχει το ΔΝΤ και οι κεντρικές τράπεζες, αλλά από την άλλη υπάρχει κατά την γνώμη μου και μεγάλη άγνοια για το πως λειτουργεί πραγματικά μια οικονομία και για το πώς μπορεί κανείς να πετύχει μια πραγματική υγιή οικονομική ανάπτυξη.

Έτσι κατά την γνώμη μου η επόμενη κατάρρευση αν και όταν αυτή έρθει, αυτή τη φορά δεν θα αφορά μια μόνο οικονομία ή ένα έθνος, αλλά θα είναι παγκόσμια  γιατί απλά και μόνο δεν γίνεται κανείς, όποιος και να είναι αυτός να πηγαίνει για πολύ μεγάλο διάστημα κόντρα στην ίδια την πραγματικότητα.

Και αυτό όχι μόνο γιατί όλα Fiat χαρτονομίσματα της ιστορίας κατέρρευσαν μαζί με τις κοινωνίες τους, αλλά και επειδή για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία έχουμε ένα τέτοιου μεγέθους παγκόσμιο οικονομικό πείραμα το οποίο επιβιώνει ήδη για σχεδόν εκατό χρόνια και το οποίο φυσικά και πάντα κατά την γνώμη μου, ούτε αυτό πρόκειται να αποτελέσει εξαίρεση στον κανόνα.

Έτσι λοιπόν μπορεί τα περισσότερα καταστροφικά σενάρια κατάρρευσης σήμερα να περιλαμβάνουν πυρηνικούς πολέμους, κλιματικές διαταραχές, διακοπές σε ορυκτά καύσιμα και εξάντληση των κρίσιμων βιομηχανικών πόρων, αλλά αυτή κατά την γνώμη θα είναι κατά πάσα πιθανότητα οικονομικής φύσεως και θα προέλθει δια του υπερπληθωρισμού και την κατάρρευσης  του παγκόσμιου συστήματος των fiat χαρτονομισμάτων, όπως δηλαδή συνέβη αρκετές φορές στο παρελθόν.

Όμως αυτό που θα πρέπει να έχουν υπόψιν τους όλοι αυτοί που τώρα γελάνε με την πρόβλεψη αυτή, είναι ότι δυστυχώς για όλους μας έχει αποδειχθεί περίτρανα στην πράξη ότι κάθε φορά που η ιστορία ομοιοκαταληκτεί, το τίμημα που πρέπει να πληρωθεί γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

Τα κορόιδα των αγορών....


Όπως έχω ξαναπεί, κατ' εμέ το χρηματιστήριο είναι ένα μέρος που οι έξυπνοι και οι μυημένοι παίρνουν τα λεφτά από τους αδαείς και τα κορόιδα.

Βέβαια με το που πρωτομπαίνει κανείς στο χρηματιστήριο, ουσιαστικά αποτελεί το κορόιδο του “τραπεζιού” και το λίπασμα του συστήματος, γιατί απλά δεν ξέρει που “πάνε τα τέσσερα”.

Οπότε και να κερδίζει στην αρχή λόγω της λεγόμενης “τύχης του πρωτάρη”, επειδή μάλλον δεν το κατέχει το “άθλημα” μοιραία κάποια στιγμή και στα σίγουρα θα τον πιάσουν κορόιδο και θα του πάρουν όχι μόνο τα κέρδη του αλλά και σχεδόν όλο το κεφάλαιο.

Με τα χρόνια βέβαια και ειδικά με τις οικονομικές “σφαλιάρες”, τα “κορόιδα” τελικά είτε τα παρατάνε, είτε "ξυπνάνε" και ανεβαίνουν “κατηγορία” και έτσι κάποια στιγμή καταλήγουν ως παλιοί έμπειροι και μυημένοι να “μαδάνε” και αυτοί με την σειρά τους τα άλλα κορόιδα, είτε τους νεοεισερχόμενους, είτε αυτούς που λόγω μειωμένης αντίληψης δεν "βάζουν ποτέ μυαλό", έχοντας ουσιαστικά “καταδικαστεί” να επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια λάθη συνεχώς.

Έτσι με τον καιρό στην αγορά μένουν ουσιαστικά δύο κατηγορίες. Τα κορόιδα παλιά και νέα που χάνουν συνεχώς και σταθερά σε βάθος χρόνου αλλά δεν τα παρατάνε και οι μυημένοι, αυτοί δηλαδή που μαζεύουν συνεχώς το χρήμα από τα κορόιδα και γίνονται όλο και πιο πλούσιοι και όλο πιο δυνατοί από οικονομικής άποψης.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε κάποιους από τους έμπειρους ή τους μυημένους οι οποίοι αλλάζουν και αυτοί κατηγορία χρεοκοπώντας κάποια στιγμή,  επειδή έκαναν το μοιραίο λάθος και πιάστηκαν και αυτοί με την σειρά τους κορόιδα ίσως λόγω υπερβολικής αυτοπεποίθησης, πιστεύοντας λανθασμένα ότι αυτοί ήταν οι πιο έξυπνοι και ότι ήξεραν πιο πολλά ακόμη και από την ίδια την αγορά.

Τα κορόιδα...

Στην αρχή λοιπόν σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι επενδυτές ή κερδοσκόποι, με το που ασχολούνται με τις αγορές και τα χρηματιστήρια είναι “χαζοχαρούμενοι” και άρα μεγάλα κορόιδα, γιατί απλά οι πιο πολλοί από αυτούς πιστεύουν ή ότι η αγορά είναι κάτι που πάει συνέχεια επάνω ή αν η τώρα αυτή πέφτει, με το που αγόρασαν αυτοί θα αρχίσει να ανεβαίνει, γιατί αλλιώς δεν θα αγόραζαν.

Έτσι οι περισσότεροι από αυτούς αγνοούν το βασικότερο, δηλαδή το πότε και κυρίως το γιατί το χρηματιστήριο πρέπει ή έχει σοβαρό λόγο για να πέσει ή να ανέβει.

Και αυτό γιατί δεν γνωρίζουν οτιδήποτε ούτε για το πώς λειτουργεί πραγματικά η οικονομία, ούτε για τους κύκλους του καπιταλισμού, ή και να ξέρουν κάτι τις περισσότερες φορές θεωρούν κορόιδα τους άλλους που πιστεύουν σε αυτές τις ανοησίες.

Κατά συνέπεια γι' αυτούς το χρηματιστήριο είναι κάτι το εντελώς απρόβλεπτο και όποιος προσπαθεί να προβλέψει έστω και κατά προσέγγιση τα μελλούμενα, είναι απλά κορόιδο.

Γι' αυτό και τα κορόιδα του 99 αγόραζαν πάνω στην κορυφή ενός μακροπρόθεσμου κύκλου των μετοχών, γιατί ίσως να νόμισαν ότι μια άνοδος που διαρκούσε σχεδόν είκοσι χρόνια μάλλον δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ και έτσι θα γίνουμε όλοι πλούσιοι και από εκεί και πέρα δεν θα χρειάζεται να δουλεύει κανείς μας πια.

Αλλά τα κορόιδα των αγορών και σε καλό σημείο να αγόρασαν από καθαρή τύχη, είναι "καταδικασμένα” στο τέλος να μην κερδίσουν ποτέ και αυτό γιατί απλά δεν ξέρουν πότε και γιατί πρέπει να πουλήσουν αυτό που αγόρασαν.

Ή μάλλον είναι καταδικασμένα αιωνίως να πουλάνε τα χαρτιά τους στα χαμηλά, δηλαδή πάνω στα ξεπουλήματα και μετά από μια πτώση της τάξεως πχ του 80%, εκεί δηλαδή που κανονικά έπρεπε να αγοράζουν και όλα αυτά επειδή πιστεύουν σχεδόν πάντα ότι η αγορά έχει χαλαρά άλλο ένα 80% κάτω.

Κατόπιν στην κορυφή και μετά από μια παρατεταμένη άνοδο τριών και βάλε ετών όταν και πρέπει να πουλήσουν, αντί να χώσουν τα χαρτιά τους διαλαλούν ότι το πάρτι μόλις τώρα αρχίζει.

Έτσι όταν αρχίζει η πτώση και το bear market, νομίζουν ότι αυτή είναι προσωρινή και ότι όπου νάνε η “μουσική” θα ξαναρχίσει και γι' αυτό σε όλα τα bear market rallies της αγοράς, δηλαδή στα “ράλι των κορόιδων” όπως τα αποκαλούν οι έμπειροι και μυημένοι, νομίζουν ότι “μας τα παίρνουν τα χαρτιά”, ενώ στην ουσία οι “μάγκες” σηκώνουν ψηλά την αγορά για να μας τα χώσουν τα χαρτιά.

Γι' αυτό και τα κορόιδα των αγορών δεν εφαρμόζουν ποτέ stop loss αλλά πάντα μουαγιέν και αυτό ίσως γιατί πιστεύουν ότι δεν είναι αυτοί που κάνουν λάθος, αλλά η ίδια αγορά.

Ή τέλος, αλλάζουν συνεχώς γνώμη πιστεύοντας τη μια μέρα και όταν η αγορά πέφτει απότομα και με δύναμη ότι τελικά θα καταστραφούμε και την άλλη, όταν η αγορά ανεβαίνει γρήγορα και με δύναμη ότι τελικά θα σωθούμε και όλα αυτά χωρίς ουσιαστικά να έχει αλλάξει απολύτως τίποτε.

Και αυτό μάλλον το παθαίνουν γιατί αγνοούν ότι και το χρηματιστήριο ουσιαστικά ένα παιχνίδι από ανθρώπους για ανθρώπους είναι, ένα παιχνίδι στο οποίο η αγορά είναι “μια ζωή καταδικασμένη” να κάνει συνεχώς λάθος και να προσπαθεί να διορθώσει το λάθος αυτό, είτε ανεβαίνοντας, είτε κατεβαίνοντας απότομα.

Άλλωστε η όλη μαγεία αλλά και τα πολλά κέρδη στο χρηματιστήριο έρχονται όταν αυτά κινούνται λανθασμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχοντας προεξοφλήσει ουσιαστικά κάτι που δεν πρόκειται να έρθει ποτέ.

The smart money …

Από την άλλη πλευρά το λεγόμενο έξυπνο χρήμα είναι αυτό που κατά την γνώμη μου μπορεί από τη μια να είναι καλύτερα “διαβασμένο” και πληροφορημένο από την μάζα, ενώ από την άλλη λόγω μεγέθους μπορεί και να δημιουργεί βραχυπρόθεσμη τάση για να κοροϊδεύει τα κορόιδα παίρνοντας τους τα χαρτιά στα χαμηλά και σπρώχνοντάς τους στα ψηλά, είτε μεσοπρόθεσμη τάση γιατί απλά έχει αποφασίσει να μπει ή να βγει από το χρηματιστήριο, λόγω αλλαγής διαμορφούμενων συνθηκών.

Και αυτό γιατί τις περισσότερες φορές το έξυπνο χρήμα εκτός της καλύτερης εσωτερικής πληροφόρησης, κατέχει και τα βασικά της οικονομικής θεωρίας και έτσι μπορεί να βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση για να αναγνωρίζει σχετικά έγκαιρα το εάν τα πράγματα στο αμέσως προσεχές διάστημα θα βελτιωθούν από οικονομικής άποψης ή θα χειροτερέψουν.

Έτσι γνωρίζοντας ταυτόχρονα και από ανθρώπινη ψυχολογία, το έξυπνο χρήμα προσπαθεί κατόπιν είτε να τρομάξει τα κορόιδα για να τους πάρει τα χαρτιά, είτε να τους εμφυσήσει μια αισιοδοξία και μια ευφορία αποχαυνώνοντας τους, με αποκλειστικό σκοπό να τα παρασύρει ευκολότερα στην καλοστημένη “παγίδα” του, σπρώχνοντάς του όμορφα και αθόρυβα τα χαρτιά του.

Και για να τα πετύχει όλα αυτά, αυτό που πρωτίστως κάνει το έξυπνο χρήμα είναι να εκμεταλλεύεται στο έπακρο όλες τις ειδήσεις, τόσο τις αρνητικές, όσο και τις θετικές.

Αλλά έξυπνο χρήμα είναι κατά την γνώμη μου ακόμη και αυτό που δεν έχει μεν μεγάλο μέγεθος, αλλά μπορεί και κερδίζει συνεχώς γιατί δεν το νοιάζει το τι θα γίνει στα μελλούμενα στην οικονομία και στη ζωή, αλλά απλά ακολουθεί την τάση στην αγορά χωρίς να κάνει τον έξυπνο και να εμμένει πεισματικά στην “κόντρα” θέση του, παρ΄ όλο που αυτή μπορεί να αποδειχθεί σωστή στο τέλος.

Και αυτό γιατί ξέρει καλά ότι στις αγορές τα κέρδη είναι πάνω από όλα και πως η αγορά έχει πάντα δίκιο ακόμη και όταν αυτή κάνει λάθος, γι' αυτό και το έξυπνο χρήμα όταν αλλάζει η τάση της αγοράς δεν γκρινιάζει, αλλά πουλά και αγοράζει ανάλογα με την κατεύθυνση της τάσης.

Αλλά το πιο έξυπνο χρήμα από όλα, είναι κατά την γνώμη μου αυτό που ενώ γνωρίζει πως η αγορά κάνει λάθος ή κοροϊδεύει, συμμετέχει εν γνώση του σε αυτή την “απάτη”, απλά και μόνο για να επωφεληθεί από την αφέλεια των κορόιδων και έτσι να βγάλει χρήμα με “ουρά”.

..... or the dumb money

Όμως στις μέρες μας θεωρώ πως το λεγόμενο smart money δεν είναι πια και τόσο “smart” και αυτό γιατί με τα δανεικά που κυκλοφορούν στην πιάτσα, το μέγεθος πια έχει πάψει να χαρακτηρίζει τον μάστορα.

Και αυτό γιατί οι αγορές δεν είναι πια τόσο ελεύθερες και “καθαρές” όσο ήταν στο παρελθόν, αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι επηρεαζόμενες από τον κρατικό παρεμβατισμό και την άκρατη εκτύπωση των fiat χαρτονομισμάτων από τις κεντρικές τράπεζες.

Έτσι θεωρώ πως στις μέρες το υποτιθέμενο "smart money" έχει μια υπερβολική εμπιστοσύνη στις κεντρικές τράπεζες και στο ναρκωτικό που αυτές μοιράζουν απλόχερα, που έχει στην κυριολεξία “μαστουρώσει” και δεν είναι σε θέση να διακρίνει πια ότι η παγκόσμια οικονομία έχει ήδη εγκλωβιστεί σε μια συνεχώς επιδεινούμενη ύφεση.

Και ενώ ακόμη και ένα παιδί μπορεί πια κατά την γνώμη μου να διακρίνει τα σημάδια της ύφεσης, το υποτιθέμενο “smart money” νομίζει ότι βρισκόμαστε λέει σε κύκλο ανάπτυξης και σε μακροχρόνιο bull market στις μετοχές και όλα αυτά με την ανεργία σε ιστορικά υψηλά στην Ευρώπη και σε επίπεδα Great Depression στην Αμερική.

Εκτός και αν το “smart money” στις μέρες μας νομίζει ότι οι κεντρικές τράπεζες θα τυπώνουν συνεχώς και τα χρηματιστήρια θα φουσκώνουν συνεχώς και ότι απλά και μόνο με την παραγωγή χρήματος από το πουθενά θα γίνουν όλοι πλούσιοι όπως το 99, αλλά αυτή τη φορά καταναλώνοντας συνεχώς.

Κάποιοι λοιπόν σήμερα έχουν κατά την γνώμη μου πιαστεί “κορόιδα”, και νομίζουν ότι οι αγορές δεν κάνουν ποτέ λάθος και έτσι περιμένουν από αυτές να τους φανερώσουν λέει τα μελλούμενα τόσο στην οικονομία όσο και στην ίδια τη ζωή.

Αυτό που μάλλον φαίνεται να αγνοούν όλοι αυτοί,  είναι ότι και οι αγορές από ανθρώπους αποτελούνται και έτσι ακόμη και στην περίπτωση που αυτές δεν έχουν σκοπό απλά να κοροϊδέψουν τα κορόιδα των αγορών, με τόσο "ναρκωτικό" και τέτοια οικονομική ημιμάθεια περί της οικονομικής αλήθειας που κυκλοφορεί σήμερα στην παγκόσμια οικονομία, οι αγορές και τα χρηματιστήρια έχουν καταλήξει να κοροϊδεύουν πια την ίδια την πραγματικότητα και έτσι όταν μοιραία κάποια στιγμή θα αναγκαστούν να προσγειωθούν απότομα σε αυτή, τότε είναι που κατά την γνώμη μου θα αρχίσει το πραγματικό πάρτι.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Τρίτη 16 Οκτωβρίου 2012

Οι πληθωριστάκηδες...

Είναι φανερό τόσο σε κάποιον σχετικό με τα οικονομικά όσο και σε κάποιον άσχετο, ότι το οικονομικό σύστημα το οποίο έχει επιλεγεί σχεδόν από όλα τα κράτη του κόσμου για τα τελευταία εκατό χρόνια και ειδικά από τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, είναι αυτό του πληθωρισμού και για την ακρίβεια αυτό του ήπιου πληθωρισμού.

Το σλόγκαν λοιπόν το οποίο έχει υιοθετηθεί όλα αυτά τα τελευταία χρόνια όχι μόνο από τους απανταχού πολιτικούς και τους διοικούντες, αλλά και από τους περισσότερους οικονομολόγους ή μη, είναι πως ένας μικρός πληθωρισμός της τάξης του 2 με 3% δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

Το πρόβλημα όμως με το σύστημα αυτό, είναι πως από την μια είναι σχεδόν αδύνατο να κρατήσει κανείς υπό έλεγχο τον υποτιθέμενο πληθωρισμό (γιατί ο πραγματικός σχεδόν πάντα είναι πολύ μεγαλύτερος) πχ στο 2 με 3% για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ από την άλλη και να τα καταφέρει σε κάθε γενιά οι τιμές σχεδόν διπλασιάζονται και έτσι αν οι ονομαστικοί μισθοί δεν ακολουθήσουν τον ρυθμό αυτό της αύξησης, στην πράξη από την μια οι πολίτες όλο και φτωχαίνουν, ενώ από άλλη δημιουργούνται φούσκες από εδώ και από εκεί οι οποίες κάποια στιγμή σκάνε, απλά και μόνο επειδή οι τιμές δεν γίνεται να πάνε στο άπειρο.

Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι στην πραγματικότητα πληθωρισμός είναι η εξ' ορισμού αύξηση της παροχής του κυκλοφορούντος χρήματος και όχι η αύξηση των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών.

Απλά η αύξηση των τιμών είναι το αποτέλεσμα της αύξησης αυτής του κυκλοφορούντος χρήματος, γι' αυτό και οι περισσότεροι από εμάς όταν αναφερόμαστε στον όρο πληθωρισμό ουσιαστικά εννοούμε την αύξηση αυτή των τιμών.

Στην πραγματικότητα το σύστημα αυτό υιοθετήθηκε κατά την γνώμη μου από τους παλαιούς και νέους πολιτικούς και διοικούντες, όχι γιατί είναι το καλύτερο για όλους και ειδικά για τους απλούς πολίτες, αλλά επειδή έτσι αυτοί έχουν την εξουσία του χρήματος, μπορώντας να παράγουν ψεύτικο πλούτο δια της εκτύπωσης fiat χαρτονομισμάτων για να κάνουν το “κέφι” τους, παλαιότερα χρηματοδοτώντας πολέμους και αργότερα χρηματοδοτώντας κρατικές σπατάλες, προσφέροντας στους ψηφοφόρους τους παροχές που δεν δικαιούνται και τα τελευταία χρόνια για να συντηρούν τις φούσκες που οι ίδιοι έχουν φτιάξει, μην τυχών και σκάσουν και έτσι καταρρεύσει όλο αυτό το σαθρό οικονομικό οικοδόμημα που έχουν δημιουργήσει.

Έτσι λοιπόν και μετά από σχεδόν εκατό “πληθωριστικά” χρόνια, σε όλους σχεδόν τους ανθρώπους φαίνεται πια λογικό και φυσιολογικό όχι μόνο να βλέπουν τις τιμές να ανεβαίνουν συνεχώς, αλλά και να πιστεύουν ταυτόχρονα πως αυτό σημαίνει ανάπτυξη μια που με αυτό τον τρόπο ακόμη και το ΑΕΠ αυτός ο "υπέρτατος" δείκτης της “νέας” οικονομίας έχει αυξητικές τάσεις.

Αντίθετα όταν οι τιμές πέφτουν, οι περισσότεροι νομίζουν ότι συμβαίνει κάτι πρωτοφανές και ανώμαλο, ότι βλέπουν τον ίδιο τον Εωσφόρο ή απλά ότι η οικονομία είναι τώρα άρρωστη και χρειάζεται οπωσδήποτε μια κρατική παρέμβαση για να σταματήσει αυτό το “κακό που μας βρήκε” και “άλλο να μην μας έβρει”.

Όμως κάποιος που έχει μελετήσει καλά την οικονομική ιστορία και που κατέχει την οικονομική αλήθεια, γνωρίζει κατά την γνώμη μου πολύ καλά πως για τα προηγούμενα σχεδόν εκατό χρόνια πριν από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και για όλη την διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης συνέβαινε το ακριβώς αντίθετο.

Με άλλα λόγια το οικονομικό σύστημα το οποίο είχε υιοθετηθεί για όλο αυτό το διάστημα από τα τότε προηγμένα οικονομικά κράτη ήταν αυτό του ήπιου αποπληθωρισμού, με τις τιμές να πέφτουν συνεχώς και σε βάθος χρόνου εξαιτίας της αύξησης της παραγωγής με την χρήση των μηχανών από την μια και από την ελεγχόμενη αύξηση της ποσότητας του κυκλοφορούντος χρήματος εξαιτίας του κανόνα του χρυσού από την άλλη.

Αυτό όμως δεν εμπόδισε ούτε την ραγδαία οικονομική ανάπτυξη ούτε την συνεχόμενη αύξηση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων της εποχής εκείνης, του εναντίων μάλιστα η οικονομική πρόοδος που συντελέστηκε την περίοδο εκείνη έχει καταγραφεί ως μια από τις πιο μεγάλες και υγιείς που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.

Και όλα αυτά φυσικά γιατί με τις τιμές των προϊόντων να μειώνονται συνεχώς και ελαφρά σε βάθος χρόνου, οι άνθρωποι μπορούσαν με τα ίδια χρήματα να αγοράζουν συνεχώς περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες, ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις όχι μόνο λειτουργούσαν κανονικά και δεν έκλεισαν όπως ίσως να πιστεύουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι της εποχής μας, που ακούνε για αποπληθωρισμό και κάνουν όπως κάνει η Αλέκα όταν ακούει για καπιταλισμό, αλλά αντίθετα επεκτείνονταν και άκμαζαν συνεχώς.

Οι ημιμαθείς των οικονομικών...

Ο λόγος για τον οποίον κατά την γνώμη μου όχι μόνο οι πολιτικοί και οι διοικούντες αλλά και ακαδημαϊκοί και υποτίθεται διακεκριμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν σήμερα ότι αυτό το πληθωριστικό σύστημα που έχουμε είναι το καλύτερο και ότι ο αποπληθωρισμός είναι ένα “ανάθεμα” επειδή μειώνει τις τιμές και έτσι φέρνει ύφεση, είναι όπως έχω ξαναπεί η επικρατούσα οικονομική ημιμάθεια που κυριαρχεί σήμερα σε όλο σχεδόν τον κόσμο.

Η κύρια αιτία λοιπόν που οι περισσότεροι σήμερα έχουν ταυτίσει τον αποπληθωρισμό με την ύφεση, είναι επειδή στις μέρες μας ο αποπληθωρισμός εμφανίζεται πια μόνο για να διορθώσει τις τιμές στις φούσκες που φτιάχνουν οι διοικούντες με τα μηδενικά επιτόκια, τα δανεικά, τα QE και γενικά την πληθωριστική τους πολιτική.

Τότε είναι που έρχονται οι διάφοροι πολιτικοί αλλά και οι απανταχού “καθηγηταράδες” οικονομολόγοι και δείχνουν ως αποκλειστικό υπεύθυνο για την ύφεση τον αποπληθωρισμό και την πτώση των τιμών, έχοντας με άλλα λόγια απλά μπερδέψει την ασθένεια με την θεραπεία.

Και αυτό γιατί όταν σκάσει “μύτη” ο αποπληθωρισμός και αρχίσει το “έργο” του, τότε την πληρώνουν όχι μόνο οι τιμές αλλά και όλα τα malinvestments του παρελθόντος, οι επιχειρήσεις δηλαδή που δεν έγιναν μόνο με δανεικά, αλλά και όλο αυτό το καιρό στηρίζονταν στην κατανάλωση με την πιστωτική επέκταση και τα δανεικά της φούσκας.

Το ακόμη χειρότερο όμως είναι, ότι οι σημερινοί protagonιστές των οικονομικών νομίζουν λανθασμένα πως ο πληθωρισμός συμβαδίζει μόνο με την ανάπτυξη και πως σε υφεσιακό περιβάλλον λέει δεν γίνεται να έχουμε πληθωρισμό, όσα QE και χαρτονομίσματα να ρίξουν στην πιάτσα οι κεντρικές τράπεζες.

Όμως δυστυχώς γι' αυτούς που υποτίθεται ότι είναι ταυτόχρονα οικονομολόγοι και ακαδημαϊκοί, αυτό και αν είναι κατά την γνώμη μου μια ανοησία ολκής και αυτό το καταλαβαίνει κανείς εύκολα απλά και μόνο λαμβάνοντας υπόψιν του τον στασιμοπληθωρισμό στις ΗΠΑ την δεκαετία του εβδομήντα.

Διότι η ιστορία και η πραγματικότητα έχουν αποδείξει περίτρανα και με πάμπολλα παραδείγματα πως ο έντονος πληθωρισμός και ειδικά ο υπερπληθωρισμός εμφανίζεται όχι σε αναπτυξιακό περιβάλλον, αλλά σε υφεσιακό και μάλιστα σε έντονα υφεσιακό περιβάλλον, εκεί δηλαδή που η παραγωγή προϊόντων είναι από μειωμένη έως ανύπαρκτη, ενώ από την άλλη το τύπωμα χάρτινων φωτοτυπιών “δουλεύει στο φουλ”.

Μα αν ήταν ο πληθωρισμός να μην συμβαδίζει με την ύφεση, τότε στην δημοκρατία της Βαϊμάρης όταν κουβαλούσαν τους μισθούς τους όχι με τα πορτοφόλια αλλά με τα καροτσάκια, θα είχαν ανάπτυξη και όχι ύφεση και τότε ούτε ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος θα είχε συμβεί, αλλά και σήμερα η Μέρκελ δεν θα ήταν “αχώνευτη” γιατί μάλλον θα πατούσε από μόνη της το κουμπί της “πρέσας”, μοιράζοντας παντού απλόχερα τις χάρτινες φωτοτυπίες του Ευρώ.

Ή ακόμη και στην κατοχική Ελλάδα όταν έφτασε το ένα αυγό να κάνει ένα δισεκατομμύριο, δεν θα έπρεπε να είχε εμφανιστεί υπερπληθωρισμός εκτός αν τότε ήμασταν πάνω στην τρελή ανάπτυξη και δεν το είχαμε πάρει πρέφα.

Αλλά και στα κομουνιστικά κράτη με αυτή τη λογική, μάλλον δεν θα έπρεπε να είχαν πληθωρισμό, ούτε το ρούβλι θα έπρεπε να είχε γίνει χαρτοπετσέτα, εκτός και αν δεν κατέρρευσαν τελικά δια του πληθωρισμού αλλά μες την ανάπτυξη και στην τρελή οικονομική επιτυχία.

Αυτή η ημιμάθεια λοιπόν οφείλεται κατά την γνώμη μου στο ότι οι σημερινοί οικονομολόγοι έχουν πάρει προ πολλού διαζύγιο με την οικονομική αλήθεια και την κοινή λογική και πιστεύουν λανθασμένα ότι μια στέρεα οικονομία και μια υγιής ανάπτυξη βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγή.

Όμως πιστεύω ότι αν εξετάσει κανείς προσεκτικά όλα τα παραδείγματα εμφάνισης πληθωρισμού και υπερπληθωρισμού της οικονομικής ιστορίας, θα διαπιστώσει ότι αυτά προήλθαν από μια σταδιακή μείωση ή μια απότομη κατάρρευση της παραγωγής, η οποία συνδυάστηκε και με μια ταυτόχρονη και μεγάλη αύξηση στην παραγωγή του χρήματος.

Έτσι στην περίπτωση της δημοκρατίας της Βαϊμάρης είχαμε το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής να φεύγει από την χώρα ως πολεμική αποζημίωση λόγω της συνθήκης των Βερσαλιών και τους τότε διοικούντες να τυπώνουν συνεχώς χαρτονομίσματα για να πληρώνουν αυτοί τους εργαζόμενους, ενώ στην κατοχική Ελλάδα λόγω του πολέμου δεν έμενε καν παραγωγή στην χώρα γιατί αυτή είχε σταματήσει ή είχε κατασχεθεί από τους Γερμανούς, ενώ ταυτόχρονα οι κατακτητές το πρώτο πράγμα που έκαναν όταν πάτησαν το πόδι τους στην Αθήνα, ήταν να πάνε στο εθνικό τυπογραφείο και να τυπώνουν “αβέρτα κουβέρτα” χαρτονομίσματα, μια που σαν γνήσιοι απόγονοι της δημοκρατίας της Βαϊμάρης ήταν οι πλέον ειδικοί σε αυτό.

Τέλος οι κομουνιστές έχοντας καταργήσει τις αγορές είχαν χάσει προ πολλού τον μπούσουλα των τιμών, με αποτέλεσμα να μην έχουν κίνητρο και να μην ξέρουν τι να να παράγουν και αυτό είχε ως συνέπεια η παραγωγή να καταρρεύσει εντελώς στο τέλος, ενώ από την άλλη η εκτύπωση χαρτονομισμάτων για την πληρωμή των μισθών σχεδόν όλων των πολιτών δούλευε στο φουλ, μια που στην ουσία όλοι ήταν δημόσιοι υπάλληλοι.

Αυτός ουσιαστικά είναι κατά την γνώμη μου και ο κύριος λόγος που στην Ιαπωνία με όλα αυτά τα QE δεν εμφανίστηκε ο πληθωρισμός.

Γιατί η διαφορά της Ιαπωνίας με όλα τα παραπάνω παραδείγματα, ήταν ότι αυτή διέθετε μια καινοτόμα και μια παραγωγική οικονομία, που παρήγαγε και παράγει έως τώρα ποιοτικά προϊόντα τα οποία εξάγονται σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, καταφέρνοντας έτσι λόγω της προηγμένης τεχνολογίας, της καινοτομίας και της εργατικότητας των πολιτών της να διατηρεί και να αυξάνει συνεχώς την παραγωγή.

Επιπλέον όπως έχω ήδη αναφέρει και παλαιότερα, ένας ακόμη λόγος για τον οποίο μπορεί να μην φαίνεται έντονα ένας πληθωρισμός είναι επειδή πληθωρισμός και αποπληθωρισμός λειτουργούν προσθετικά σε μια οικονομία.

Έτσι αν λόγω του σκάσιμου της φούσκας και της αύξησης της παραγωγής έπρεπε να είχε δημιουργηθεί στην Ιαπωνία ένας αποπληθωρισμός της τάξης πχ του -10% και ταυτόχρονα με το συνεχόμενο τύπωμα νέου χρήματος δημιουργεί κανείς πληθωρισμό της τάξης του +10%, τότε το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας συνολικό στρογγυλό μηδενικό.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι με την δημιουργία χρήματος δεν δημιουργεί κανείς πληθωρισμό.

Δύο ακόμη λόγοι για τους οποίους κατά την γνώμη μου δεν εμφανίστηκε έντονος πληθωρισμός στην Ιαπωνία, είναι ότι λόγω των μηδενικών ή και αρνητικών επιτοκίων η συντριπτική πλειοψηφία των Ιαπώνων πολιτών κρατούσε στο σπίτι τα περισσότερα χρήματά του, ενώ από την άλλη πολλά παγκόσμια κερδοσκοπικά κεφάλαια λόγο των μηδενικών επιτοκίων δανείζονταν σε γιέν.

Έτσι λοιπόν σήμερα όλοι αυτοί οι πληθωριστάκηδες νομίζουν ότι δεν γίνεται να δημιουργηθεί πληθωρισμός γιατί οι τράπεζες σε ένα υφεσιακό περιβάλλον λέει δεν δανείζουν.

Μα εδώ έχουν βγει “μπροστά” το κράτος με τα δανεικά και τα ελλείμματά του και ο Μπέν με το “ελικόπτερο” του ρίχνοντας φρέσκο και άπειρο όπως διαλαλούν χρήμα στην πιάτσα, αγοράζοντας πια απευθείας assets όπως τιτλοποιημένα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, στις τράπεζες έχουν μείνει αυτοί;

Στους πληθωριστάκηδες όμως αρέσει και για έναν άλλο λόγο ο πληθωρισμός, γιατί πιστεύουν ότι αυτός δημιουργεί μια εγρήγορση στην αγορά τονώνοντας την κατανάλωση, καθώς οι καταναλωτές βλέποντας ότι οι τιμές ανεβαίνουν συνεχώς, σπεύδουν σήμερα να αγοράσουν αγαθά ιδίως διαρκείας, πριν αυτά ακριβύνουν.

Όμως η πραγματικότητα έχει αποδείξει περίτρανα, ότι στο τέλος έτσι την πατάνε πάντα οι πληθωριστάκηδες της οικονομικής ιστορίας.

Και αυτό γιατί είναι αδύνατον κανείς να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο επί μακρόν, διότι κάποια στιγμή είτε με τα συνεχόμενα και πολλά QE, είτε με κανέναν πόλεμο, η παραγωγή τελικά διαταράσσεται σε μεγάλο βαθμό και τότε ο κόσμος δεν βγαίνει απλά έξω για να ξοδεύει όπως θέλουν οι πληθωριστάκηδες, αλλά πετάει κυριολεκτικά τα λεφτά του αγοράζοντας σε οποιαδήποτε τιμές τα λιγοστά και δυσεύρετα προϊόντα που έχει ανάγκη.

Και τότε είναι που οι διοικούντες και πολιτικοί “τρέχουν και δεν φτάνουν”, γιατί απλά ο κόσμος αρχίζει και συνειδητοποιεί την πραγματική αξία των fiat χαρτονομισμάτων που έχουν πλημμυρίσει στην κυριολεξία τον τόπο.

Τότε όμως κατά την γνώμη μου είναι πια αργά, γιατί το κακό “τζίνι” του πληθωρισμού έχει ήδη βγει από το “λυχνάρι” του και έτσι οι πληθωριστάκηδες ανακαλύπτουν ξανά πως με την πληθωριστική τους πολιτική στην ουσία αυτό που έχουν κάνει είναι όχι ένα “Ιαπωνικό”, αλλά δια του υπερπληθωρισμού ένα κανονικό οικονομικό χαρακίρι.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Τρίτη 9 Οκτωβρίου 2012

Οι “κομπογιαννίτες” των οικονομικών....


Πολλές φορές αναρωτιέμαι και εγώ όπως ίσως και πάρα πολλοί άλλοι, πώς είναι δυνατόν να είμαι τόσο σίγουρος και τόσο απόλυτος ότι το πάμε για “φούντο” τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη, αλλά ακόμη και σχεδόν σε όλη την παγκόσμια οικονομία.

Και όμως ο βασικότερος λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα συμβεί αυτή η γενική κατάρρευση, είναι γιατί θεωρώ πως το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα στην παγκόσμια οικονομία, είναι ότι επικρατεί μια πρωτοφανής κατά την γνώμη μου ανεπάρκεια όσο αφορά την σωστή οικονομική θεωρία και μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη για το πώς λειτουργεί πραγματικά μια υγιής οικονομία.

Με άλλα λόγια και όσον αφορά την οικονομική επιστήμη, θεωρώ πως η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομολόγων και πολιτικών όχι μόνο σε πανευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν μπλέξει κατά την γνώμη μου όχι μόνο τους ναύτες με τους καντηλανάφτες, αλλά και την Άρτα με την Τζακάρτα.

Στην Ελλάδα για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή ένωση, η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και δεν ξέρω εγώ ποιος άλλος, έστειλαν υποτίθεται κάποιους από τους καλύτερους οικονομολόγους τους σε μια χώρα που όλοι γνώριζαν εκ των προτέρων ότι η φοροδιαφυγή και η καταπάτηση των νόμων είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της, για να προσπαθήσουν να λύσουν το οικονομικό της πρόβλημα δια της φορολογίας, στερώντας με αυτόν τον τρόπο πολύτιμους πόρους από τον ιδιωτικό τομέα.

Και αυτό για να προστατέψουν το υπερτροφικό και αντιπαραγωγικό δημόσιο τομέα, δηλαδή αυτόν που ουσιαστικά ευθύνεται για το πρόβλημα εν τη γενέσει του.

Έτσι από την αρχή ακόμη και ένα μικρό παιδί θα μπορούσε εύκολα να προβλέψει ότι αυτού του είδους η λύση ή θα αποτύγχανε στο τέλος λόγω της φοροδιαφυγής, ή θα πετύχαινε τους φοροεισπρακτικούς της στόχους και έτσι αφαιρώντας το λιγοστό αλλά και πολύτιμο “οξυγόνο” από τον ιδιωτικό τομέα θα τον “αποτελείωνε”, αποτυγχάνοντας έτσι πάλι στο τέλος αλλά αυτή τη φορά δια της επιτυχίας της.

Διότι “αδυνατίζοντας” συνεχώς τον ιδιωτικό τομέα, μοιραία ανακαλύπτεις κάποια στιγμή ωσάν Σίσυφος, ότι ενώ έχεις πετύχει τους φορολογικούς σου στόχους τα έσοδα “κατρακύλησαν” και ότι χρειάζεσαι ξανά νέα μέτρα και αυτό γιατί οι επιχειρήσεις σου συνεχίζουν να βάζουν “λουκέτο” και έτσι τα έσοδα από φόρους είναι πια λιγότερα, ενώ οι άνεργοι και τα επιδόματα ανεργίας περισσότερα.

Βέβαια αν είναι κανείς τόσο ανόητος αλλά και τόσο τυχερός για να καταφέρει να συνεχίζει επί μακρόν αυτό το “φορολογικό βιολί” χωρίς στο εν το μεταξύ να καταρρεύσει, το πιο πιθανό είναι να ανακαλύψει κάποια στιγμή ότι έχει κάνει “μάγκα” αρχικά τον πρόεδρο της ΓΣΕΕ και τον κάθε άσχετο στα οικονομικά που τον χαρακτηρίζει δικαίως κομπογιαννίτη, μετά τον Αλέξη κάνοντάς τον πρωθυπουργό και τέλος τον Νικολάκη κάνοντάς τον δικτάτορα και όλα αυτά φυσικά αφού το πρόγραμμά του οδηγηθεί και πάλι στην αποτυχία.

Οπότε μάλλον δεν φταίω εγώ που είμαι τόσο σίγουρος και απόλυτος για το τι θα συμβεί τελικά, αλλά μάλλον αυτοί που δεν διαθέτουν ούτε καν την αντίληψη και την κοινή λογική για να καταλάβουν ότι το πρόγραμμά τους δεν “λειτουργεί”, και ότι είναι “καταδικασμένοι” λόγω άγνοιας και λόγω ασχετοσύνης να αποτυγχάνουν συνεχώς ακόμη και δια της επιτυχίας τους.

Οι Ευρωπαίοι κομπογιαννίτες.

Αλλά και στην Ευρώπη η ανεπάρκεια καλά κρατεί και έτσι αφού αρχικά πίστεψαν ότι είναι οικονομικά σωστό και υγιές να κατασκευάσουν ένα κοινό fiat νόμισμα, το οποίο χρειάστηκαν και κάνα δυο δεκαετίες για να το σκεφτούν και να το σχεδιάσουν, στο τέλος έβαλαν μέσα ουσιαστικά και όποιον έπαιζε στο Champion League και το UEFA.

Κατόπιν αφού καθόρισαν τα επιτόκια ίδια για όλους τους κουτσούς, τους στραβούς, τους τυφλούς και τους αλλήθωρους, άρχισαν και τις επιδοτήσεις, τα επιδοτούμενα εκπαιδευτικά σεμινάρια, τα ΚΠΣ, τα ΕΣΠΑ και τα SXM (Σου Ξου Μου) και πίστεψαν πως έτσι στο τέλος θα πετύχουν μια μακροπρόθεσμη και στέρεη ανάπτυξη και όλα αυτά απλά μοιράζοντας λεφτά με την παρέμβαση του κράτους, το οποίο θα αποφασίζει ποιος θα πάρει τι.

Και από τότε που άρχισαν τα οικονομικά προβλήματα, συνεδριάζουν συνεχώς δίνοντας την εντύπωση ότι συναντιούνται όχι για να δώσουν μια μόνιμη και βιώσιμη λύση στο Ευρωπαϊκό πρόβλημα, αλλά για να αποτρέψουν την κατάρρευση με λύσεις του “ποδιού” και του βλέποντας και κάνοντας.

Από την άλλη εκεί στας Ευρώπας και ειδικά στην Γερμανία, οικονομικοί και πολιτικοί νομίζουν ότι αρκεί κανείς να κάνει απλώς λιτότητα για να φέρει ανάπτυξη και να λύσει το οικονομικό του πρόβλημα.

Μάλλον όλοι αυτοί φαίνεται να αγνοούν το γεγονός πως όχι μια οποιαδήποτε λιτότητα, αλλά μόνο αυτή που είναι στοχευμένη στα πεταμένα λεφτά του κράτους και συνδυασμένη με την απελευθέρωση της οικονομίας, την μείωση του ίδιου του κράτους αλλά και της φορολογίας και της γραφειοκρατίας, μπορεί να έχει ελπίδες για να φέρει κάποτε μια υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη.

Έτσι αυτό που προβλέπω για την Ευρώπη, είναι ότι όπου νάνε θα πουν το γνωστό: “Φτού γκαντεμιά. Πάνω που έμαθα στον γάιδαρό μου να μην τρώει, μου ψόφησε”

Οι “Αμερικανοθρεμένοι” κομπογιαννίτες

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, έχουμε και τους οπαδούς της “νέας” οικονομίας οι οποίοι νομίζουν ότι αρκεί να τυπώνει κανείς χρήμα και να το δίνει είτε στο κράτος είτε στις τράπεζες, για να πετύχει μια βιώσιμη ανάπτυξη και να μειώσει την ανεργία.

Και από την άλλη γελάνε κιόλας με τα Ευρωπαϊκά “κορόιδα” και παροτρύνουν και την ΕΚΤ να βάλει μπροστά τις δικές της μηχανές και να αγοράζει ότι “σαβούρα” σε κρατικό ομόλογο κυκλοφορεί, για να λύσει έτσι το πρόβλημα.

Όμως δυστυχώς γι' αυτούς η οικονομική αλήθεια είναι ότι κόβοντας συνεχώς χρήμα και τονώνοντας απλώς και μόνο την κατανάλωση δεν δημιουργείς μια υγιή ανάπτυξη, αλλά φούσκες από εδώ και από εκεί, που όταν αυτές αναπόφευκτα σκάσουν δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα στην οικονομία.

Έτσι έπειτα από αρκετούς γύρους ποσοτικής χαλάρωσης και όταν αποδεικνύεται στην πράξη ότι ότι αυτές δεν έλυσαν τελικά το πρόβλημα αλλά έκαναν απλά μια οικονομική “τρύπα στο νερό”, βγαίνουν πάλι όλοι οι “Αμερικανοθρεμένοι” παγανιά και φωνάζουν ότι το πρόβλημα ήταν ότι δεν τύπωσαν λέει αρκετές φωτοτυπίες και ότι τώρα πρέπει να τυπώσουν περισσότερες.

Για την ακρίβεια το πρόβλημα ήταν ότι κάποια στιγμή σήκωσαν το χέρι από το κουμπί της πρέσας και ότι τώρα για να λυθεί το πρόβλημα πρέπει να πατάνε το κουμπί συνέχεια, μέχρι να “ματώσει” η πρέσα.

Ή μάλλον επειδή πρόκειται απλά για data entry, για να λύσουν το πρόβλημα θα πρέπει να μην σηκώσουν ποτέ τα χέρια από το πληκτρολόγιο.

Ταυτόχρονα δε, με αυτό το τύπωμα του χρήματος πιστεύουν ότι πρέπει να παρέμβει και το ίδιο το κράτος και με τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό, τα πεταμένα λεφτά με τις κρατικές επενδύσεις και τις παντός είδους παρεμβάσεις και ρυθμίσεις στην οικονομία, να καταφέρει τελικά να βάλει την οικονομία σε μια βιώσιμη τροχιά ανάπτυξης.

Μα αν το τύπωμα του χρήματος και το government spending έφερνε πραγματική και βιώσιμη ανάπτυξη, τότε ο κομουνισμός δεν θα είχε καταρρεύσει τώρα και η Ζιμπάμπουε θα ήταν η πλουσιότερη χώρα του κόσμου.

Όμως δυστυχώς για όλους αυτούς που πιστεύουν ότι τονώνοντας απλώς βραχυπρόθεσμα την ψυχολογία και την κατανάλωση μπορούν να λύσουν το οικονομικό τους πρόβλημα, η αλήθεια είναι ότι μια υγιής οικονομία βασίζεται κυρίως πάνω στην παραγωγή και πως τυπώνοντας συνεχώς χρήμα από το πουθενά, αυτό που κάνουν στην πραγματικότητα είναι να αποσυντονίζουν την οικονομία εισάγοντας ανισορροπίες στο σύστημα και επηρεάζοντας τις σχετικές τιμές, διαταράσσοντας και διαστρεβλώνοντας με αυτό τον τόπο την παραγωγική διαδικασία της οικονομίας.

Έχω λοιπόν την αίσθηση, ότι οι οικονομολόγοι του μέλλοντος μάλλον θα γελούν με αυτή την αφέλεια των σημερινών εκπροσώπων της “νέας” οικονομίας, που με την παραγωγή χρήματος από το πουθενά και τον κρατικό παρεμβατισμό, πίστεψαν ότι βρήκαν το φάρμακο για την πάσαν νόσο και την πάσαν πολιτικήν και οικονομικήν μαλακίαν.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Τρίτη 2 Οκτωβρίου 2012

Βάστα με να σε βαστώ... για να πάμε στον γκρεμό...


Οι χώρες όπως άλλωστε και οι άνθρωποι, μια που κατά την γνώμη μου οι πολίτες είναι αυτοί που αποτελούν και το κυριότερο συστατικό μιας χώρας, χωρίζονται ουσιαστικά σε δύο κατηγορίες.

Σε αυτές που παράγουν περισσότερα από αυτά που καταναλώνουν και σε αυτές που καταναλώνουν περισσότερα από αυτά που παράγουν.

Με άλλα λόγια και σε αντίθεση με αυτά που υποστηρίζουν οι “Αμερικανοθρεμένοι” εκπρόσωποι της “νέας” οικονομίας, οι χώρες διακρίνονται σε αυτές που τώρα ζουν κάτω από τις “δυνάμεις” τους και οι πολίτες τους ουσιαστικά αποθηκεύουν με απώτερο σκοπό να ζήσουν κάποια στιγμή καλύτερα στο μέλλον και σε αυτές που ζουν πάνω από τις δυνατότητές τους, καταναλώνοντας με δανεικά αυτά που παράγουν οι άλλοι και όλα αυτά γιατί “άτυπα” έχουν υποσχεθεί ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα παράγουν περισσότερο, για να ξεπληρώσουν το χρέος τους αυτό. 

Το πρόβλημα όμως στις μέρες μας με αυτή την “άτυπη συμφωνία”, είναι ότι μετά την κατάργηση της συνθήκης του Bretton Woods, είναι δυνατόν ένα κράτος να δανείζεται ασύστολα μέσω της παραγωγής χρήματος δια μέσω του “αέρα του κοπανιστού” και έτσι να μπορεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα να καταναλώνει πολύ περισσότερα από όσα παράγει, κοινώς ακόμη και να χρεοκοπήσει χωρίς εντωμεταξύ οι πολίτες του να αναγκαστούν κάποια στιγμή εκ των πραγμάτων και δια της έλλειψης του χρυσού (δηλαδή του πραγματικού χρήματος), να σκάβουν στην κυριολεξία με τα χέρια για να βρουν χρυσό ή για να φυτεψουν μαρούλια και ντομάτες.

Αλλά εδώ που τα λέμε είναι πιο εύκολο να παράγει κανείς φωτοτυπίες πατώντας απλά ένα κουμπί (ή τα πλήκτρα ενός υπολογιστή), παρά να φυτεύει ντομάτες και μαρούλια.

Ή με άλλα λόγια είναι πολύ πιο δύσκολο το να δουλεύει κανείς στην φάμπρικα και να παράγει προϊόντα μες στην μουτζούρα παίρνοντας “τρεις και εξήντα”, από το να κάθεται με το κουστουμάκι του σε ένα γραφείο και συμμετέχοντας σε μια χρηματοοικονομική κρατικοδίαιτη φούσκα μέσω των φωτοτυπιών που Μπεν, να βγάζει μέσα σε ένα μήνα όσα δεν βγάζει ένας Κινέζος εργάτης ούτε σε 30 χρόνια.

Όμως δυστυχώς για όλους αυτούς τους ημιμαθείς της “νέας” οικονομίας, η ιστορία και η πραγματικότητα έχουν αποδείξει περίτρανα πως οι χώρες που βασίζονται κυρίως στην παραγωγή έχουν πιο στέρεες οικονομίες και βρίσκονται συνήθως στην αρχή του κύκλου της ευημερίας τους, ενώ αυτές που παράγουν υπηρεσίες και φούσκες με δανεικά, χρηματοοικονομικά παράγωγα και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, έχουν τις περισσότερες φορές οικονομίες με “πήλινα πόδια” και συνήθως βρίσκονται κοντά στο τέλος του κύκλου της ευημερίας τους.

Χαρακτηριστικότερο και κυριότερο παράδειγμα μιας τέτοιας ιδιότυπης και παράξενης εμπορικής σχέσης στην σημερινή παγκόσμια οικονομία, είναι η οικονομική σχέση που έχουν στις μέρες μας οι ΗΠΑ με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Οι ΗΠΑ ουσιαστικά έχουν βρει στο σχιστομάτικο πρόσωπο των Κινέζων τα “κορόιδα” για να κάνουν την “βρώμικη” δουλειά και να παράγουν για αυτούς φθηνά μπιχλιμπίδια και προϊόντα με μισθό το πολύ εκατό δολάρια το μήνα, για να ζουν έτσι αυτοί καλύτερα κάνοντας jogging και παίζοντας γκόλφ και όλα αυτά πληρώνοντας τους ουσιαστικά απλά με μια χούφτα από φωτοτυπίες του George Washington.

Από την άλλη πλευρά όμως και οι Κινέζοι είναι ευχαριστημένοι, απλά γιατί έχουν βρει πολλούς υποψήφιους πελάτες που διαθέτουν “χρήμα με ουρά”, πρόθυμους για να πληρώσουν και να αγοράσουν τα προϊόντα που παράγουν ολημερίς και ολονυχτίς στις φάμπρικες τους, ακόμη και αν το χρήμα αυτό είναι απλά ένα μάτσο από φωτοτυπίες.

Όμως ο κύριος λόγος που κατά την γνώμη μου στην “συνεργασία” αυτή οι Κινέζοι ηγέτες κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν πως οι Αμερικάνοι κάνουν πως τους πληρώνουν, είναι γιατί αυτό που φοβούνται περισσότερο είναι η ανεργία, οι αναταραχές και οι εμφύλιοι πόλεμοι.

Και αυτό γιατί οι Κινέζοι διαθέτουν μια “πλούσια” παράδοση στο να σκοτώνονται μεταξύ τους ακόμη και για “ψύλλου πήδημα”, ίσως γιατί είναι πάρα πολλοί και η τροφή τους πολύ λίγη και γι' αυτό τα τελευταία σχεδόν διακόσια χρόνια και βάλε είτε σκότωνε ο ένας τον άλλον σε μια σειρά από εμφυλίους πολέμους , είτε στην κυριολεξία έτρωγε ο ένας τον άλλον σε καιρό ειρήνης, με το Μάο να καθαρίζει στο τέλος και όσους “περίσσευαν”.

Έτσι λοιπόν τώρα αυτό που φαίνεται να απασχολεί περισσότερο τους Κινέζους ολιγάρχες, είναι κατά κατά την γνώμη μου το να καταφέρουν η οικονομία τους να αναπτύσσεται συνεχώς, να μειώνουν την ανεργία και κατά συνέπεια να αυξάνουν συνεχώς το βιοτικό επίπεδο των πολιτών τους, έτσι ώστε στο τέλος να είναι όλοι ευχαριστημένοι και να ξεχάσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα το κακό και σκοτεινό τους παρελθόν.

Ο χορός του “θανάτου” ...

Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό ότι όσον αφορά την οικονομική σχέση μεταξύ Αμερικανών και Κινέζων, πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα “ταγκό του θανάτου”, στο οποίο οι μεν είναι αναγκασμένοι να “χορεύουν” με του δε, χρησιμοποιώντας όμως ο ένας τον άλλον για ιδίων όφελος, αλλά και που κάθε τόσο ο ένας κατηγορεί τον άλλον για οικονομικό πόλεμο, χειραγώγηση του νομίσματός του (είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα) καθώς και αθέμιτες και παράνομες εμπορικές τακτικές, οπότε μάλλον ευχαρίστως θα του έβαζε και μια “τρικλοποδιά”, αρκεί βέβαια αυτός να καταφέρει να μείνει τελικά όρθιος.

Από την άλλη όμως ακόμη και ένα μικρό παιδί που λέει ο λόγος, μπορεί να καταλάβει εύκολα πως έτσι όπως είναι τώρα τα πράγματα στην παγκόσμια οικονομία, όποιος και από τους δυο να μπουρδουκλωθεί και να πέσει, σίγουρα θα πάρει μαζί του στα “τσακίδια” και τον άλλο.

Μερικοί βέβαια είναι τόσο αφελείς που πιστεύουν ότι μπορεί να “πεθάνει ο ελέφαντας” και να ζήσει ο παρείσακτος ή αλλιώς η “βδέλλα” που ζει τόσο καιρό εις βάρος του ελέφαντα.

Λες και υπάρχουν τόσοι πολλοί και τόσο μεγάλοι οικονομικοί “ελέφαντες κορόιδα” την σήμερον ημέρα, για να πάει και να “κολλήσει” επάνω τους εκ νέου η μεγάλη αυτή “βδέλλα” και έτσι να μπορέσει να επιβιώσει η Αμερικάνική οικονομία, παράγοντας ουσιαστικά μόνο όλο και λεπτότερες παιχνιδο-ταμπλέτες υπολογιστών (που και αυτές στην πράξη αλλού κατασκευάζονται) και σελίδες κοινωνικής δικτύωσης για παντός είδους “ψώνια”.

Προς το παρόν όμως σε αυτόν τον ιδιότυπο χορό όλοι βολεύονται, με τους μεν να τυπώνουν διαρκώς φωτοτυπίες για να αγοράζουν “τζάμπα” τα προϊόντα των δε, υποτιμώντας ταυτόχρονα και το νόμισμά τους και με τους δε από την άλλη να μην έχουν άλλη επιλογή από να τυπώνουν και αυτοί συνεχώς τις δικές τους φωτοτυπίες, γιατί απλά εδώ και πολύ καιρό έχουν κάνει peg το νόμισμά τους με το δολάριο.

... και ο γκρεμός

Το ιδιότυπο αυτό “γαϊτανάκι” όμως, είναι καταδικασμένο κατά την γνώμη μου κάποια στιγμή να “σπάσει” απότομα και με τραγικές συνέπειες όχι μόνο για τα δύο αυτά κράτη, αλλά και γι' όλη την παγκόσμια οικονομία.

Και αυτό γιατί το πιο πιθανό είναι οι Κινέζοι είτε εξαιτίας της συνεχόμενης υποτίμησης του δολαρίου και πριν τα χάσουν όλα δια του πληθωρισμού, θα απαιτήσουν κάποια στιγμή μεγαλύτερα επιτόκια για τις “καταθέσεις” τους, είτε θα χρειαστούν για κάποιο λόγο τα λεφτά που τόσα χρόνια έχουν αποταμιεύσει σε Αμερικάνικά Assets, ίσως εξαιτίας πχ μιας απόφασης για αλλαγή του αποθεματικού τους νομίσματος, είτε λόγω αντίδρασης σε μια πιθανή γεωπολιτική ένταση τους με τους Αμερικάνους.

Τότε το “ταγκό” αυτό μάλλον θα διακοπεί απότομα και τότε αφενός μεν οι Κινέζοι θα συνειδητοποιήσουν ότι τα “χάσανε” τα λεφτά τους και τις εργατοώρες τους, ενώ οι Αμερικάνοι πιθανόν τότε να ανακαλύψουν και αυτοί με τη σειρά τους ότι τα επιτόκια δεν είναι δυνατόν να μείνουν επ' άπειρο κολλημένα στο μηδέν και ας “χτυπάει κάτω τον κώλο του” ο Μπέν.

Έτσι ειδικά τώρα που η Κινεζική φούσκα φαίνεται να “σκάει” και αυτή, με την οικονομία της να επιβραδύνει συνεχώς και τις τράπεζες της να είναι έτοιμες να καταρρεύσουν από τα πολλά malinvestments που δημιούργησε ο εύκολος δανεισμός και το πολύ κόψε-κόψε για την διατήρηση του peg με το δολάριο, το πιο πιθανό είναι ότι οι Κινέζοι από εδώ και πέρα θα “στηρίζουν” όλο και λιγότερο τους Αμερικάνους, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή σύντομα να σωριαστούν και οι δυο τους.

Βέβαια το αστείο της υπόθεσης είναι πως κάποιοι πιστεύουν ακόμη και τώρα πως είναι δυνατόν να καταρρεύσει η οικονομία της Κίνας εξαιτίας της κατάρρευσης των τραπεζών της από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.

Λες και οι Κινέζοι δεν έχουν “πρέσα” και φωτοτυπικά μηχανήματα και έτσι δεν μπορούν και αυτοί με την σειρά τους να κάνουν bailout όλες τις χρεοκοπημένες τράπεζες τους, όπως δηλαδή έκανε και ο Μπέν όταν κατέρρευσαν και οι δικές του.

Όμως ο κίνδυνος βρίσκεται συνήθως σε αυτό που δεν φοβούνται οι πολλοί. Και αυτό κατά την γνώμη μου είναι το γεγονός ότι τώρα πια οι “πρέσες” σε Αμερική, Κίνα και Ευρώπη δουλεύουν πια στο φουλ και έτσι η κατάρρευση όχι μόνο της Κινεζικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας θα προέλθει μάλλον από εκεί.

Γιατί με την παραγωγή του νέου χρήματος να αυξάνεται στο “φουλ” και από την άλλη την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών να μειώνεται διαρκώς με το κλείσιμο όλων αυτών των επιχειρήσεων που βασίστηκαν σε malinvestments τόσο σε Ευρώπη όσο και σε Αμερική και τώρα πια και στην ίδια την Κίνα, θεωρώ ότι δεν είναι μακριά η ώρα που θα αρχίσουν να αυξάνονται έντονα οι τιμές των προϊόντων και έτσι ο πληθωρισμός θα αρχίσει να ξεφεύγει από τον έλεγχο των διοικούντων.

Έτσι πιστεύω πως όταν τελικά καταρρεύσει αυτός ο ιδιότυπος εναγκαλισμός, το πιο πιθανό είναι ότι αυτός ο κινέζικος “ιός” των αναταραχών των τελευταίων διακοσίων χρόνων, θα χτυπήσει τελικά κάποια στιγμή και τους ίδιους τους Αμερικάνους.

Όμως επειδή θεωρώ πως οι Κινέζοι είναι συνηθισμένοι σε αυτά τα πράγματα, αυτό που θα ήθελα να δω είναι τις “κοιλιές” των Αμερικανών, όταν αδειάσουν τα ράφια των walmart από τα Κινέζικα προϊόντα.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”