Οι πληθωριστάκηδες...

Είναι φανερό τόσο σε κάποιον σχετικό με τα οικονομικά όσο και σε κάποιον άσχετο, ότι το οικονομικό σύστημα το οποίο έχει επιλεγεί σχεδόν από όλα τα κράτη του κόσμου για τα τελευταία εκατό χρόνια και ειδικά από τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο και μετά, είναι αυτό του πληθωρισμού και για την ακρίβεια αυτό του ήπιου πληθωρισμού.

Το σλόγκαν λοιπόν το οποίο έχει υιοθετηθεί όλα αυτά τα τελευταία χρόνια όχι μόνο από τους απανταχού πολιτικούς και τους διοικούντες, αλλά και από τους περισσότερους οικονομολόγους ή μη, είναι πως ένας μικρός πληθωρισμός της τάξης του 2 με 3% δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

Το πρόβλημα όμως με το σύστημα αυτό, είναι πως από την μια είναι σχεδόν αδύνατο να κρατήσει κανείς υπό έλεγχο τον υποτιθέμενο πληθωρισμό (γιατί ο πραγματικός σχεδόν πάντα είναι πολύ μεγαλύτερος) πχ στο 2 με 3% για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ από την άλλη και να τα καταφέρει σε κάθε γενιά οι τιμές σχεδόν διπλασιάζονται και έτσι αν οι ονομαστικοί μισθοί δεν ακολουθήσουν τον ρυθμό αυτό της αύξησης, στην πράξη από την μια οι πολίτες όλο και φτωχαίνουν, ενώ από άλλη δημιουργούνται φούσκες από εδώ και από εκεί οι οποίες κάποια στιγμή σκάνε, απλά και μόνο επειδή οι τιμές δεν γίνεται να πάνε στο άπειρο.

Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι στην πραγματικότητα πληθωρισμός είναι η εξ' ορισμού αύξηση της παροχής του κυκλοφορούντος χρήματος και όχι η αύξηση των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών.

Απλά η αύξηση των τιμών είναι το αποτέλεσμα της αύξησης αυτής του κυκλοφορούντος χρήματος, γι' αυτό και οι περισσότεροι από εμάς όταν αναφερόμαστε στον όρο πληθωρισμό ουσιαστικά εννοούμε την αύξηση αυτή των τιμών.

Στην πραγματικότητα το σύστημα αυτό υιοθετήθηκε κατά την γνώμη μου από τους παλαιούς και νέους πολιτικούς και διοικούντες, όχι γιατί είναι το καλύτερο για όλους και ειδικά για τους απλούς πολίτες, αλλά επειδή έτσι αυτοί έχουν την εξουσία του χρήματος, μπορώντας να παράγουν ψεύτικο πλούτο δια της εκτύπωσης fiat χαρτονομισμάτων για να κάνουν το “κέφι” τους, παλαιότερα χρηματοδοτώντας πολέμους και αργότερα χρηματοδοτώντας κρατικές σπατάλες, προσφέροντας στους ψηφοφόρους τους παροχές που δεν δικαιούνται και τα τελευταία χρόνια για να συντηρούν τις φούσκες που οι ίδιοι έχουν φτιάξει, μην τυχών και σκάσουν και έτσι καταρρεύσει όλο αυτό το σαθρό οικονομικό οικοδόμημα που έχουν δημιουργήσει.

Έτσι λοιπόν και μετά από σχεδόν εκατό “πληθωριστικά” χρόνια, σε όλους σχεδόν τους ανθρώπους φαίνεται πια λογικό και φυσιολογικό όχι μόνο να βλέπουν τις τιμές να ανεβαίνουν συνεχώς, αλλά και να πιστεύουν ταυτόχρονα πως αυτό σημαίνει ανάπτυξη μια που με αυτό τον τρόπο ακόμη και το ΑΕΠ αυτός ο "υπέρτατος" δείκτης της “νέας” οικονομίας έχει αυξητικές τάσεις.

Αντίθετα όταν οι τιμές πέφτουν, οι περισσότεροι νομίζουν ότι συμβαίνει κάτι πρωτοφανές και ανώμαλο, ότι βλέπουν τον ίδιο τον Εωσφόρο ή απλά ότι η οικονομία είναι τώρα άρρωστη και χρειάζεται οπωσδήποτε μια κρατική παρέμβαση για να σταματήσει αυτό το “κακό που μας βρήκε” και “άλλο να μην μας έβρει”.

Όμως κάποιος που έχει μελετήσει καλά την οικονομική ιστορία και που κατέχει την οικονομική αλήθεια, γνωρίζει κατά την γνώμη μου πολύ καλά πως για τα προηγούμενα σχεδόν εκατό χρόνια πριν από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και για όλη την διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης συνέβαινε το ακριβώς αντίθετο.

Με άλλα λόγια το οικονομικό σύστημα το οποίο είχε υιοθετηθεί για όλο αυτό το διάστημα από τα τότε προηγμένα οικονομικά κράτη ήταν αυτό του ήπιου αποπληθωρισμού, με τις τιμές να πέφτουν συνεχώς και σε βάθος χρόνου εξαιτίας της αύξησης της παραγωγής με την χρήση των μηχανών από την μια και από την ελεγχόμενη αύξηση της ποσότητας του κυκλοφορούντος χρήματος εξαιτίας του κανόνα του χρυσού από την άλλη.

Αυτό όμως δεν εμπόδισε ούτε την ραγδαία οικονομική ανάπτυξη ούτε την συνεχόμενη αύξηση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων της εποχής εκείνης, του εναντίων μάλιστα η οικονομική πρόοδος που συντελέστηκε την περίοδο εκείνη έχει καταγραφεί ως μια από τις πιο μεγάλες και υγιείς που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.

Και όλα αυτά φυσικά γιατί με τις τιμές των προϊόντων να μειώνονται συνεχώς και ελαφρά σε βάθος χρόνου, οι άνθρωποι μπορούσαν με τα ίδια χρήματα να αγοράζουν συνεχώς περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες, ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις όχι μόνο λειτουργούσαν κανονικά και δεν έκλεισαν όπως ίσως να πιστεύουν οι περισσότεροι οικονομολόγοι της εποχής μας, που ακούνε για αποπληθωρισμό και κάνουν όπως κάνει η Αλέκα όταν ακούει για καπιταλισμό, αλλά αντίθετα επεκτείνονταν και άκμαζαν συνεχώς.

Οι ημιμαθείς των οικονομικών...

Ο λόγος για τον οποίον κατά την γνώμη μου όχι μόνο οι πολιτικοί και οι διοικούντες αλλά και ακαδημαϊκοί και υποτίθεται διακεκριμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν σήμερα ότι αυτό το πληθωριστικό σύστημα που έχουμε είναι το καλύτερο και ότι ο αποπληθωρισμός είναι ένα “ανάθεμα” επειδή μειώνει τις τιμές και έτσι φέρνει ύφεση, είναι όπως έχω ξαναπεί η επικρατούσα οικονομική ημιμάθεια που κυριαρχεί σήμερα σε όλο σχεδόν τον κόσμο.

Η κύρια αιτία λοιπόν που οι περισσότεροι σήμερα έχουν ταυτίσει τον αποπληθωρισμό με την ύφεση, είναι επειδή στις μέρες μας ο αποπληθωρισμός εμφανίζεται πια μόνο για να διορθώσει τις τιμές στις φούσκες που φτιάχνουν οι διοικούντες με τα μηδενικά επιτόκια, τα δανεικά, τα QE και γενικά την πληθωριστική τους πολιτική.

Τότε είναι που έρχονται οι διάφοροι πολιτικοί αλλά και οι απανταχού “καθηγηταράδες” οικονομολόγοι και δείχνουν ως αποκλειστικό υπεύθυνο για την ύφεση τον αποπληθωρισμό και την πτώση των τιμών, έχοντας με άλλα λόγια απλά μπερδέψει την ασθένεια με την θεραπεία.

Και αυτό γιατί όταν σκάσει “μύτη” ο αποπληθωρισμός και αρχίσει το “έργο” του, τότε την πληρώνουν όχι μόνο οι τιμές αλλά και όλα τα malinvestments του παρελθόντος, οι επιχειρήσεις δηλαδή που δεν έγιναν μόνο με δανεικά, αλλά και όλο αυτό το καιρό στηρίζονταν στην κατανάλωση με την πιστωτική επέκταση και τα δανεικά της φούσκας.

Το ακόμη χειρότερο όμως είναι, ότι οι σημερινοί protagonιστές των οικονομικών νομίζουν λανθασμένα πως ο πληθωρισμός συμβαδίζει μόνο με την ανάπτυξη και πως σε υφεσιακό περιβάλλον λέει δεν γίνεται να έχουμε πληθωρισμό, όσα QE και χαρτονομίσματα να ρίξουν στην πιάτσα οι κεντρικές τράπεζες.

Όμως δυστυχώς γι' αυτούς που υποτίθεται ότι είναι ταυτόχρονα οικονομολόγοι και ακαδημαϊκοί, αυτό και αν είναι κατά την γνώμη μου μια ανοησία ολκής και αυτό το καταλαβαίνει κανείς εύκολα απλά και μόνο λαμβάνοντας υπόψιν του τον στασιμοπληθωρισμό στις ΗΠΑ την δεκαετία του εβδομήντα.

Διότι η ιστορία και η πραγματικότητα έχουν αποδείξει περίτρανα και με πάμπολλα παραδείγματα πως ο έντονος πληθωρισμός και ειδικά ο υπερπληθωρισμός εμφανίζεται όχι σε αναπτυξιακό περιβάλλον, αλλά σε υφεσιακό και μάλιστα σε έντονα υφεσιακό περιβάλλον, εκεί δηλαδή που η παραγωγή προϊόντων είναι από μειωμένη έως ανύπαρκτη, ενώ από την άλλη το τύπωμα χάρτινων φωτοτυπιών “δουλεύει στο φουλ”.

Μα αν ήταν ο πληθωρισμός να μην συμβαδίζει με την ύφεση, τότε στην δημοκρατία της Βαϊμάρης όταν κουβαλούσαν τους μισθούς τους όχι με τα πορτοφόλια αλλά με τα καροτσάκια, θα είχαν ανάπτυξη και όχι ύφεση και τότε ούτε ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος θα είχε συμβεί, αλλά και σήμερα η Μέρκελ δεν θα ήταν “αχώνευτη” γιατί μάλλον θα πατούσε από μόνη της το κουμπί της “πρέσας”, μοιράζοντας παντού απλόχερα τις χάρτινες φωτοτυπίες του Ευρώ.

Ή ακόμη και στην κατοχική Ελλάδα όταν έφτασε το ένα αυγό να κάνει ένα δισεκατομμύριο, δεν θα έπρεπε να είχε εμφανιστεί υπερπληθωρισμός εκτός αν τότε ήμασταν πάνω στην τρελή ανάπτυξη και δεν το είχαμε πάρει πρέφα.

Αλλά και στα κομουνιστικά κράτη με αυτή τη λογική, μάλλον δεν θα έπρεπε να είχαν πληθωρισμό, ούτε το ρούβλι θα έπρεπε να είχε γίνει χαρτοπετσέτα, εκτός και αν δεν κατέρρευσαν τελικά δια του πληθωρισμού αλλά μες την ανάπτυξη και στην τρελή οικονομική επιτυχία.

Αυτή η ημιμάθεια λοιπόν οφείλεται κατά την γνώμη μου στο ότι οι σημερινοί οικονομολόγοι έχουν πάρει προ πολλού διαζύγιο με την οικονομική αλήθεια και την κοινή λογική και πιστεύουν λανθασμένα ότι μια στέρεα οικονομία και μια υγιής ανάπτυξη βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση και όχι στην παραγωγή.

Όμως πιστεύω ότι αν εξετάσει κανείς προσεκτικά όλα τα παραδείγματα εμφάνισης πληθωρισμού και υπερπληθωρισμού της οικονομικής ιστορίας, θα διαπιστώσει ότι αυτά προήλθαν από μια σταδιακή μείωση ή μια απότομη κατάρρευση της παραγωγής, η οποία συνδυάστηκε και με μια ταυτόχρονη και μεγάλη αύξηση στην παραγωγή του χρήματος.

Έτσι στην περίπτωση της δημοκρατίας της Βαϊμάρης είχαμε το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής να φεύγει από την χώρα ως πολεμική αποζημίωση λόγω της συνθήκης των Βερσαλιών και τους τότε διοικούντες να τυπώνουν συνεχώς χαρτονομίσματα για να πληρώνουν αυτοί τους εργαζόμενους, ενώ στην κατοχική Ελλάδα λόγω του πολέμου δεν έμενε καν παραγωγή στην χώρα γιατί αυτή είχε σταματήσει ή είχε κατασχεθεί από τους Γερμανούς, ενώ ταυτόχρονα οι κατακτητές το πρώτο πράγμα που έκαναν όταν πάτησαν το πόδι τους στην Αθήνα, ήταν να πάνε στο εθνικό τυπογραφείο και να τυπώνουν “αβέρτα κουβέρτα” χαρτονομίσματα, μια που σαν γνήσιοι απόγονοι της δημοκρατίας της Βαϊμάρης ήταν οι πλέον ειδικοί σε αυτό.

Τέλος οι κομουνιστές έχοντας καταργήσει τις αγορές είχαν χάσει προ πολλού τον μπούσουλα των τιμών, με αποτέλεσμα να μην έχουν κίνητρο και να μην ξέρουν τι να να παράγουν και αυτό είχε ως συνέπεια η παραγωγή να καταρρεύσει εντελώς στο τέλος, ενώ από την άλλη η εκτύπωση χαρτονομισμάτων για την πληρωμή των μισθών σχεδόν όλων των πολιτών δούλευε στο φουλ, μια που στην ουσία όλοι ήταν δημόσιοι υπάλληλοι.

Αυτός ουσιαστικά είναι κατά την γνώμη μου και ο κύριος λόγος που στην Ιαπωνία με όλα αυτά τα QE δεν εμφανίστηκε ο πληθωρισμός.

Γιατί η διαφορά της Ιαπωνίας με όλα τα παραπάνω παραδείγματα, ήταν ότι αυτή διέθετε μια καινοτόμα και μια παραγωγική οικονομία, που παρήγαγε και παράγει έως τώρα ποιοτικά προϊόντα τα οποία εξάγονται σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου, καταφέρνοντας έτσι λόγω της προηγμένης τεχνολογίας, της καινοτομίας και της εργατικότητας των πολιτών της να διατηρεί και να αυξάνει συνεχώς την παραγωγή.

Επιπλέον όπως έχω ήδη αναφέρει και παλαιότερα, ένας ακόμη λόγος για τον οποίο μπορεί να μην φαίνεται έντονα ένας πληθωρισμός είναι επειδή πληθωρισμός και αποπληθωρισμός λειτουργούν προσθετικά σε μια οικονομία.

Έτσι αν λόγω του σκάσιμου της φούσκας και της αύξησης της παραγωγής έπρεπε να είχε δημιουργηθεί στην Ιαπωνία ένας αποπληθωρισμός της τάξης πχ του -10% και ταυτόχρονα με το συνεχόμενο τύπωμα νέου χρήματος δημιουργεί κανείς πληθωρισμό της τάξης του +10%, τότε το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας συνολικό στρογγυλό μηδενικό.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι με την δημιουργία χρήματος δεν δημιουργεί κανείς πληθωρισμό.

Δύο ακόμη λόγοι για τους οποίους κατά την γνώμη μου δεν εμφανίστηκε έντονος πληθωρισμός στην Ιαπωνία, είναι ότι λόγω των μηδενικών ή και αρνητικών επιτοκίων η συντριπτική πλειοψηφία των Ιαπώνων πολιτών κρατούσε στο σπίτι τα περισσότερα χρήματά του, ενώ από την άλλη πολλά παγκόσμια κερδοσκοπικά κεφάλαια λόγο των μηδενικών επιτοκίων δανείζονταν σε γιέν.

Έτσι λοιπόν σήμερα όλοι αυτοί οι πληθωριστάκηδες νομίζουν ότι δεν γίνεται να δημιουργηθεί πληθωρισμός γιατί οι τράπεζες σε ένα υφεσιακό περιβάλλον λέει δεν δανείζουν.

Μα εδώ έχουν βγει “μπροστά” το κράτος με τα δανεικά και τα ελλείμματά του και ο Μπέν με το “ελικόπτερο” του ρίχνοντας φρέσκο και άπειρο όπως διαλαλούν χρήμα στην πιάτσα, αγοράζοντας πια απευθείας assets όπως τιτλοποιημένα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, στις τράπεζες έχουν μείνει αυτοί;

Στους πληθωριστάκηδες όμως αρέσει και για έναν άλλο λόγο ο πληθωρισμός, γιατί πιστεύουν ότι αυτός δημιουργεί μια εγρήγορση στην αγορά τονώνοντας την κατανάλωση, καθώς οι καταναλωτές βλέποντας ότι οι τιμές ανεβαίνουν συνεχώς, σπεύδουν σήμερα να αγοράσουν αγαθά ιδίως διαρκείας, πριν αυτά ακριβύνουν.

Όμως η πραγματικότητα έχει αποδείξει περίτρανα, ότι στο τέλος έτσι την πατάνε πάντα οι πληθωριστάκηδες της οικονομικής ιστορίας.

Και αυτό γιατί είναι αδύνατον κανείς να διατηρήσει τον πληθωρισμό σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο επί μακρόν, διότι κάποια στιγμή είτε με τα συνεχόμενα και πολλά QE, είτε με κανέναν πόλεμο, η παραγωγή τελικά διαταράσσεται σε μεγάλο βαθμό και τότε ο κόσμος δεν βγαίνει απλά έξω για να ξοδεύει όπως θέλουν οι πληθωριστάκηδες, αλλά πετάει κυριολεκτικά τα λεφτά του αγοράζοντας σε οποιαδήποτε τιμές τα λιγοστά και δυσεύρετα προϊόντα που έχει ανάγκη.

Και τότε είναι που οι διοικούντες και πολιτικοί “τρέχουν και δεν φτάνουν”, γιατί απλά ο κόσμος αρχίζει και συνειδητοποιεί την πραγματική αξία των fiat χαρτονομισμάτων που έχουν πλημμυρίσει στην κυριολεξία τον τόπο.

Τότε όμως κατά την γνώμη μου είναι πια αργά, γιατί το κακό “τζίνι” του πληθωρισμού έχει ήδη βγει από το “λυχνάρι” του και έτσι οι πληθωριστάκηδες ανακαλύπτουν ξανά πως με την πληθωριστική τους πολιτική στην ουσία αυτό που έχουν κάνει είναι όχι ένα “Ιαπωνικό”, αλλά δια του υπερπληθωρισμού ένα κανονικό οικονομικό χαρακίρι.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”