Όσο πιο απλά, τόσο πιο καλά...

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως το χρηματιστήριο είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο παιχνίδι.

Για αυτό άλλωστε και οι περισσότεροι που ασχολούνται με αυτό, τελικά βγαίνουν χαμένοι στο τέλος.

Κατά την γνώμη μου αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν το χρηματιστήριο και τις επενδύσεις πολύ επιπόλαια αφήνοντας τα πράγματα σχεδόν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να συμβαίνει ότι ακριβώς και με τους τζογαδόρους.

Στην αρχή οι περισσότεροι κερδίζουν εξαιτίας της αποκαλούμενης “τύχης του πρωτάρη”, αλλά στο τέλος σχεδόν όλοι τους σηκώνονται από το “τραπέζι” άφραγκοι και χωρίς σωβρακοπουκάμισα.

Μερικοί πάλι στην προσπάθειά τους να βγουν κερδισμένοι από αυτό το πολύπλοκο και αλλοπρόσαλλο παιχνίδι, αρχίζουν και “κατεβάζουν” πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα και τεχνικές αναλύσεις, για να ανακαλύψουν τελικά και αυτοί  με την σειρά τους στο τέλος ότι με αυτόν τον τρόπο δεν έχασαν μόνο τα λεφτά τους, αλλά και τον χρόνο τους.

Γι΄ αυτό και ο γερο-Κοστολάνι έλεγε όσο ζούσε:

“Έχω πολλούς φίλους και γνωστούς που επενδύουν στο χρηματιστήριο αποκλειστικά με βάση μαθηματικά μοντέλα και πολύπλοκες τεχνικές αναλύσεις.

Αυτό για το οποίο μπορώ να σας διαβεβαιώσω για όλους αυτούς, είναι ότι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό :

Είναι όλοι τους χαμένοι από το χρηματιστήριο.”

Και αυτό ισχύει, κατά την γνώμη μου γιατί στο χρηματιστήριο όλα ισχύουν και τίποτε δεν ισχύει.

Δηλαδή, εκεί που λες ότι τα έχεις μάθει όλα και έχεις φτιάξει ένα τέλειο “σύστημα” που τα έχει λάβει υπόψιν του όλα, ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι έχεις "χάσει" κάτι και χάνεις και τα λεφτά σου και τον χρόνο σου.

Για αυτό και πιστεύω πια ακράδαντα ότι όχι μόνο με γνώση και εμπειρία, αλλά κυρίως με τις όσο το δυνατόν πιο απλές σκέψεις και κυρίως μόνον δια της κοινής λογικής είναι δυνατόν κανείς να “νικήσει” την αγορά και να καταφέρει στο τέλος να βγει κερδισμένος.

Με άλλα λόγια πρέπει κανείς να αντιμετωπίσει το θέμα όχι μόνο πολύ έξυπνα αλλά και συνάμα πολύ απλά, δηλαδή περίπου όπως ο Δαβίδ αντιμετώπισε τον Γολιάθ....

Ο Κοστολάνι για παράδειγμα διέπρεψε στις αγορές και έμεινε στην ιστορία, επενδύοντας απλά και μόνο με βάση την σκέψη του και την κοινή του λογική.

Για παράδειγμα αγόραζε στον πανικό και μετά από πτώση άνω του 80% από τα υψηλά τους μετοχές που ο ίδιος θεωρούσε δια της κοινής λογικής ότι θα υπάρχουν και μετά από μερικά χρόνια και κατόπιν τις πουλούσε όταν πήγαινε στα πάρτι της εποχής και διαπίστωνε ότι γινόταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, μια που τότε οι περισσότεροι καλεσμένοι τον ρωτούσαν για το τι μετοχές να αγοράσουν.

Για να τις αγοράσει ξανά μετά από χρόνια, όταν στα ίδια πάρτι οι ίδιοι άνθρωποι δεν του έδιναν πια καμιά σημασία.

Στο “σύστημα” αυτό κατά την γνώμη μου το μόνο που πρέπει να προσέχει κανείς για να μην την “πατήσει”, είναι να μην “πέσει” επάνω σε καμιά εταιρική ή κρατική χρεοκοπία είτε σε κανέναν από τους λεγόμενους “μαύρους κύκνους” της οικονομικής ιστορίας.

Βέβαια και του ίδιου ο Κοστολάνι του πήρε αρκετά χρόνια, κάνα δυο χρεοκοπίες και κάτι τάσεις αυτοκτονίας για να το συνειδητοποιήσει και να βρει ποιο σύστημα είναι τελικά αυτό που κερδίζει, αλλά στο τέλος ήταν ομολογουμένως ένας από αυτούς που κατάφεραν να βγουν κερδισμένοι από το χρηματιστήριο.

Για αυτό λοιπόν στις αγορές και το χρηματιστήριο, αν με το που χάσει κανείς “και τα αυγά και τα πασχάλια” καταλάβει ότι το παιχνίδι αυτό δεν είναι “παίξε-γέλασε” και αντί να την “κοπανήσει” καθίσει και “ξεστραβωθεί” διαβάζοντας αρκετά βιβλία από αυτά που έγραψαν κάποιες “παλαιές καραβάνες” των χρηματιστηρίων μακαρίτες οι περισσότεροι, τότε ίσως και να διαπιστώσει ότι οι αγορές, οι μετοχές και τα χρηματιστήρια δεν κινούνται τυχαία, αλλά με βάση κάποιες μακροπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες τάσεις.

Οι τάσεις αυτές συνήθως διαμορφώνονται ανάλογα με τις επικρατούσες οικονομικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, καθώς και από την ανθρώπινη φύση και ψυχολογία.

Τότε είναι δυνατόν να διαπιστώσει κανείς ότι κατά το διάβα της επενδυτικής ιστορίας, μεγάλοι μακροπρόθεσμοι κύκλοι “ανάπτυξης” ακολουθούνται από κύκλους “παρακμής”, τους οποίους με την σειρά τους διαδέχονται νέοι αναπτυξιακοί κύκλοι.

Ξέροντας λοιπόν κανείς ότι κατά προσέγγιση η διάρκεια των μακροπρόθεσμων αυτών κύκλων είναι κατά μέσο όρο περίπου 17 χρόνια (15 με 21 για αυτούς τις ανάπτυξης και 15 με 18 για αυτών της παρακμής) μπορεί κανείς να αποκτήσει έναν σημαντικό “μπούσουλα”, ο οποίος θα του επιτρέψει να “προσανατολιστεί” κατάλληλα στον χώρο των αγορών και έτσι να αυξήσει κατά πολύ τις πιθανότητες του για να είναι ο τελικά ο “κερδισμένος” της υπόθεσης και όχι το μόνιμο “θύμα” και το “κορόιδο” των αγορών.

Τότε το μόνο που έχει να κάνει κανείς, είναι με την έναρξη ενός κύκλου ανάπτυξης να αγοράσει μετοχές τις οποίες και πρέπει να πουλήσει μετά από 17 χρόνια περίπου πάνω στην φούσκα, δηλαδή όταν όλοι σχεδόν θα έχουν γίνει “πλούσιοι” από τις μετοχές και τότε που στο χρηματιστήριο θα κερδίζει και ο κάθε άσχετος που δεν θα ξέρει τι είναι “μετοχή” και που θα αγοράζει μετοχές με PE από 100 και πάνω ή ακόμη χειρότερα χωρίς καθόλου PE.

Κατόπιν με τα λεφτά αυτά από την πώληση των μετοχών, αγοράζει commodities, τα οποία ενώ πέφτανε καμιά δεκαπενταριά χρόνια τώρα ξαφνικά αρχίζουν να ανεβαίνουν, δηλαδή λίγο χρυσό, λίγο χαλκό, λίγο πετρέλαιο, λίγο σιτάρι, λίγο καλαμπόκι και την ζαχαρίτσα του, για να γλυκαθεί ολίγον τι.

Μετά περιμένει ξανά καμιά δεκαπενταριά χρόνια περίπου και εξετάζοντας συνεχώς τα τρέχοντα γεγονότα και βάση της σωστής του σκέψης και της κοινής του λογικής, πουλάει τα commodities και αγοράζει ξανά μετοχές όταν οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι αυτά που διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια του είναι τα “γεγονότα” που περίμενε τόσα χρόνια και τα οποία δύναται να σηματοδοτήσουν την λήξη του μακροπρόθεσμου αυτού κύκλου των commodities και την αρχή ενός νέου κύκλου, αυτού της ανάπτυξης και των μετοχών.

Για παράδειγμα αν δει κανείς έντονο πληθωρισμό ή κανένα πόλεμο και η ζαχαρίτσα του από 10 cents έχει πάει πια στα 10 δολάρια ή ο χρυσός έχει γίνει πια κανονικό νόμισμα (φυσικά στην μαύρη αγορά), και πετρέλαιο δεν υπάρχει πουθενά ούτε σταγόνα, τότε αυτό μάλλον είναι η τελική φούσκα των commodities την οποία περίμενε εδώ και 15 χρόνια περίπου.

Τότε λοιπόν το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να περιμένει την κατάλληλη στιγμή και κάποιο πολύ σπουδαίο γεγονός για να αλλάξει ξανά θέση, όπως για παράδειγμα το τέλος ενός πολέμου ή την καταπολέμηση του πληθωρισμού είτε με την κάλυψη του νομίσματος είτε με κάποια απότομη άνοδο των επιτοκίων.

Τότε ρευστοποιεί τα commodities και αρχίζει να αγοράζει ξανά μετοχές, ψάχνοντας ειδικά για αυτές της επόμενης νέας τεχνολογίας, αυτές δηλαδή που κατά την άποψή του θα έχουν γίνει “μόδα” και φούσκα μετά από 17 περίπου χρόνια.

Και αν κανείς φοβάται ότι μετά από 15 ή 17 χρόνια θα έχει βαρεθεί του “θανατά” και πιθανόν να έχει πάθει και καμιά κατάθλιψη, τότε μπορεί να ενημερωθεί και για τους εσωτερικούς μεσοπρόθεσμους κύκλους των μακροπρόθεσμων κύκλων, αυτών των ανοδικών (bull) ή των πτωτικών (bear) αγορών, οι οποίοι διαρκούν κατά μέσο όρο περίπου 3 χρόνια (από 2 έως 5 χρόνια για τις ανοδικές αγορές και από 2 έως 3 χρόνια για τις καθοδικές).

Κατόπιν με δεδομένο το ότι γνωρίζει κανείς το που περίπου βρίσκεται μέσα στον μακροπρόθεσμο αλλά και τον μεσοπρόθεσμο κύκλο, μπορεί να πουλά την “πραμάτεια” του με σκοπό να την αγοράσει χαμηλότερα ή να συντάσσεται με τις “αρκούδες” “σορτάροντας” τον αδύναμο κρίκο του κύκλου, είτε αυτός είναι οι μετοχές, είτε είναι τα commodities.

Follow the news....

Ένας εύκολος αλλά και συνάμα έξυπνος τρόπος για να ξέρει κανείς ανά πάσα στιγμή σε ποιόν μακροπρόθεσμο κύκλο βρίσκεται αλλά κυρίως το τι να περιμένει όσον αφορά το άμεσο μέλλον, είναι να παρακολουθεί απλά και μόνο τις ειδήσεις και κυρίως τον τρόπο με τον οποίον οι αγορές αντιδρούν σε αυτές.

Για παράδειγμα αν τα ΜΜΕ δημοσιεύουν όλο και πιο πολύ ειδήσεις οι οποίες περιστρέφονται γύρω από μετοχές, δηλαδή για τις προοπτικές και τα μεγαλόπνοα σχέδια των εισηγμένων εταιριών και για τις πιθανές εξαγορές τους, τότε μάλλον βρισκόμαστε σε κύκλο ανάπτυξης και πρέπει κανείς να “βαστά” οπωσδήποτε μετοχές.

Αντίθετα όταν σχεδόν όλοι μιλάνε για πετρέλαιο και κοιτάσματα με εκατομμύρια βαρέλια, όταν ξεκινάνε τα “εμπάργκο” και αρχίζουν να ηχούν τα “τύμπανα” του πολέμου, τότε πρέπει κανείς να κατέχει όχι μετοχές αλλά χρυσό, προθεσμιακά συμβόλαια πετρελαίου ακόμη και κονσέρβες, τα οποία πρέπει να “ξεφορτώνεται” μετά που θα τελειώσει ο πόλεμος που μοιραία θα ξεσπάσει για το πετρέλαιο ή για τις πρώτες ύλες και τις τροφές.

Ακόμη παρακολουθώντας κανείς τις ειδήσεις και ταυτόχρονα την επίδραση αυτών στις αγορές, είναι δυνατόν κατά την γνώμη μου να καταλάβει το αν γίνεται διανομή ή μάζεμα των χαρτιών από τα “δυνατά χέρια”.

Για παράδειγμα αν σε μια ομολογουμένως κακή είδηση για το χρηματιστήριο και τις αγορές, η αγορά παραδόξως αντιδρά θετικά και με άνοδο, τότε μάλλον γίνεται διανομή χαρτιών διότι τα “δυνατά χέρια” προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να “σβήσουν” από την μνήμη των περισσότερων επενδυτών την κακή αυτή είδηση, με σκοπό να σπρώξουν αργότερα τα χαρτιά τους σε όσο το δυνατόν υψηλότερες τιμές.

Γιατί αν γινόταν μάζεμα, τα “δυνατά χέρια” θα εκμεταλλευόντουσαν αυτή την κακή είδηση για να "σπρώξουν" την αγορά χαμηλότερα και να μαζέψουν τα χαρτιά σε καλύτερες τιμές.

Διότι όταν είναι να σου “πάρουν” ή να σου “σπρώξουν” τα χαρτιά, τότε τα “δυνατά χέρια” δεν εκμεταλλεύονται απλά τις κακές ή τις καλές ειδήσεις, αλλά φτιάχνουν κιόλας τις “κακές” ή τις “καλές” ειδήσεις, τις οποίες διαβάζει κανείς στα ΜΜΕ.

Για αυτό, για να είναι σε θέση κανείς να αντιμετωπίσει επιτυχημένα τέτοιους “αντιπάλους” με τόσο πανίσχυρα όπλα, θα πρέπει κατά την γνώμη μου να επιστρατεύσει και αυτός με την σειρά του αντισυμβατικές τεχνικές, να χρησιμοποιήσει δηλαδή απλά και μόνο την σωστή του σκέψη και την κοινή του λογική.

Γιατί το πιο εύκολο πράγμα τόσο στη ζωή όσο και στο χρηματιστήριο, είναι να φτιάξει κανείς κάτι πολύπλοκο που να μην δουλεύει.

Το πραγματικά δύσκολο όμως είναι, να καταφέρει να φτιάξει κάτι το εξαιρετικά απλό που τελικά να δουλεύει....

Ο “Καθηγητής Λυκείου”