Δυστυχώς αυτό που πιστεύω ότι έχει αποδειχθεί περίτρανα όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, είναι ότι τελικά ο άνθρωπος δεν έχει διδαχθεί σχεδόν τίποτα από τα παθήματα της ίδιας της Ιστορίας του και ειδικά της οικονομικής.
Έτσι πορεύεται συνεχώς, καταδικασμένος να επαναλαμβάνει τα ίδια και τα ίδια λάθη, ελπίζοντας κάθε φορά ότι αυτή τη φορά στο τέλος θα την “γλυτώσει”, ή με άλλα λόγια έχοντας την πεποίθηση ότι : “Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά.”
Έτσι και τώρα στις ΗΠΑ νομίζουν ότι έχουν βρει επιτέλους την “θεραπεία” στην κάθε είδους οικονομική “ασθένεια”. Μια θεραπεία που ουσιαστικά βασίζεται στα μηδενικά επιτόκια και στην όσο δυνατόν μεγαλύτερη αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος και των κρατικών δαπανών, όπως άλλωστε είχε προτείνει πριν από πολλά χρόνια ο διακεκριμένος οικονομολόγος John Maynard Keynes.
Αυτό που φαίνεται να λησμονούν όμως, είναι ότι το μοντέλο αυτό του Keynes έχει ήδη αποδειχθεί ότι είναι “ελαττωματικό” στην πράξη από την δεκαετία του '70, διότι βασίζεται στην παραδοχή ότι πληθωρισμός, ανάπτυξη και χαμηλή ανεργία είναι έννοιες συνυφασμένες, το ίδιο και η ύφεση με τον αποπληθωρισμό.
Αλλά δυστυχώς για τον Lord Keynes και τις οικονομικές θεωρίες του, η δεκαετία του '70 απέδειξε περίτρανα μέσω του “φιάσκου” του στασιμοπληθωρισμού της Αμερικανικής οικονομίας, ότι ο πληθωρισμός μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί και με ύφεση και με υψηλή ανεργία.
Έτσι τώρα στην απέναντι άκρη του Ατλαντικού, φαίνεται πως ήδη έχουν αρχίσει να τους “ζώνουν τα φίδια”, διότι διαπιστώνουν πως η ανάπτυξη αντί να “φουσκώνει” έχει αρχίσει ήδη να “ξεφουσκώνει”, ενώ από την άλλη πλευρά η ανεργία δεν μειώνεται και αυτό παρά τον “ωκεανό” του νέου χρήματος που δημιούργησαν και τα επί μακρόν χρονικό διάστημα μηδενικά επιτόκια.
Φαίνεται λοιπόν ότι αυτό που τους είχε διαφύγει εντελώς, είναι πως την ίδια “θεραπεία” την είχε ανακαλύψει και ο κύριος Νίξον την δεκαετία του '70, ο οποίος αφού πρώτα φρόντισε να ξεφορτωθεί τον κανόνα του χρυσού για το δολάριο, άρχισε να τυπώνει χρήμα ανεξέλεγκτα χρήμα με σκοπό να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της κυβέρνησής του, που τότε ήταν ο πόλεμος στο Βιετνάμ, καθώς και η επικείμενη προεκλογική του εκστρατεία.
Και μάλλον φαίνεται ακόμη πως έχουν λησμονήσει εντελώς, ότι την “θεραπεία” αυτή οι ΗΠΑ την “πλήρωσαν” πολύ ακριβά, με έναν έντονο στασιμοπληθωρισμό και με μια υψηλή ανεργία.
Βέβαια τότε το σύστημα την γλύτωσε κυριολεκτικά στο “παρά πέντε”, επειδή ο τότε πρόεδρος της FED Paul Volcker μετά από εντολή του τότε προέδρου Jimmy Carter, αύξησε πολύ τα επιτόκια μειώνοντας την κυκλοφορία του χρήματος και οδηγώντας την οικονομία σε ύφεση.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τονωθεί η Αμερικανική οικονομία και να μπορέσει έτσι να οδηγηθεί στην μεγάλη ανάπτυξη των δεκαετιών του 80 και 90, αλλά και ο Jimmy Carter να χάσει την επόμενη εκλογική αναμέτρηση από τον Ronald Reagan.
Το πρόβλημα όμως με τον τωρινό πρόεδρο της FED Ben Bernanke, είναι πως δείχνει να είναι πολύ “φανατικός” οπαδός των θεωριών του John Maynard Keynes και μάλλον δεν θα πρέπει κανείς να τρέφει και πολλές ελπίδες ότι θα πράξει κάτι άλλο από μια νέα εκτύπωση “κάλπικων” δολαρίων, μια που τα επιτόκια έχουν ήδη “μηδενίσει” προ πολλού.
Το ακόμη χειρότερο όμως είναι, ότι κάποια στιγμή δυστυχώς και ο ίδιος θα καταλάβει (εκτός αν έχει παρόμοια “μυαλά” με αυτά της Παπαρήγα), ότι ακόμη και το διδακτορικό που εκπόνησε πριν πολλά χρόνια στο πανεπιστήμιο, είναι και αυτό βασισμένο πάνω σε ένα πελώριο λάθος.
Αυτό διότι στην διδακτορική διατριβή του, υποστηρίζει πως η Αμερική οικονομία εξήλθε της μεγάλης ύφεσης του 30 λόγω της αύξησης των κρατικών δαπανών του τότε προέδρου Franklin Roosevelt και ότι η μεγάλη και βαριά ύφεση θα είχε αποτραπεί αν η εκτύπωση αυτή και η παροχή του κρατικού χρήματος, γινόταν πολύ νωρίτερα.
Όμως δυστυχώς για αυτόν, η παροχή του τότε κυβερνητικού χρήματος δεν ήταν αυτή που έβγαλε τελικά την Αμερικανική οικονομία από την μεγάλη ύφεση. Αυτό άλλωστε το είχε παραδεχθεί και ο τότε πρόεδρος της FED σε μια από τις τελευταίες του ομιλίες του, δηλώνοντας ότι τελικά η “θεραπεία“ μέσω των κρατικών δαπανών και διαμέσου της εκτύπωσης νέου χρήματος δεν “δούλεψε” τελικά και ότι δεν κατάφερε να μειώσει την ανεργία.
Κατά την γνώμη λοιπόν, αυτό που μοιάζει πια ως το πιο πιθανό σενάριο από εδώ και πέρα, είναι πως πάμε “ντουγρού” για μια επανάληψη της δεκαετίας του '70, όσον αφορά τα οικονομικά δρώμενα στις ΗΠΑ.
Μόνο πως αυτή τη φορά εκτιμώ ότι ο πληθωρισμός θα είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της δεκαετίας του 70 το ίδιο και η ύφεση.
Και αυτό γιατί έως τώρα, δεν φαίνεται πολύ πιθανό να εμφανιστεί κάποιος σαν το Paul Volcker, πριν το σύστημα καταρρεύσει εντελώς.
Έτσι αυτό για το οποίο είμαι σχεδόν βέβαιος, είναι πως το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων σε πολλές από τις χώρες της δύσης και ειδικά στις ΗΠΑ, θα επιστρέψει “κουτρουβαλώντας” και δια μέσω του υπερπληθωρισμού στην δεκαετία του 70.
Για αυτό που δεν είμαι σίγουρος για τα παγκόσμια δρώμενα, είναι αν αυτή τη φορά θα έχουμε και μια επανάληψη του τότε Αραβοϊσραηλινού πόλεμου, με καμιά Ισλαμικό-Ισραηλινή σύρραξη αυτή τη φορά.
Και ακόμη χειρότερα αν θα έχουμε και μια επανάληψη της τότε Τούρκο-Κυπριακής σύρραξης, με εμπλοκή αυτή τη φορά και της ίδιας της Ελλάδος.
Ο “Καθηγητής Λυκείου”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.