Στην “υγειά” των κεντρικών τραπεζών....

Εγώ προσωπικά δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι αν στην Ελλάδα δεν είχε εφαρμοστεί η όποια λιτότητα για την μείωση του δημοσίου χρέους, αλλά αντίθετα η ΕΚΤ μας μοίραζε ακόμη και έως τώρα φωτοτυπίες για να αυξάνουμε συνεχώς την “οροφή” του χρέους μας όπως δηλαδή κάνουν στις ΗΠΑ, το Ελληνικό χρηματιστήριο δεν θα ήταν τώρα στις 600 αλλά στις 3.600 μονάδες.

Και αυτό όχι για κανένα άλλο λόγο αλλά γιατί όπως έχει πει και ο Κοστολάνι παλαιότερα, η πορεία ενός χρηματιστηρίου εξαρτάται βραχυπρόθεσμα από την ψυχολογία, μεσοπρόθεσμα από την ρευστότητα και μακροπρόθεσμα από τα θεμελιώδη.

Μοιραία και νομοτελειακά λοιπόν αν πλημμυρίσει κανείς με “χαρτί” όλο τον τόπο στην κυριολεξία, κάποια στιγμή η “πλημμύρα” αυτή θα σηκώσει και το χρηματιστήριο.

Αλλά με τόσο νέο χρήμα να έχει “πέσει” και να κυκλοφορεί στην “πιάτσα”, ακόμη και τα κέρδη των εταιριών μοιραία κάποια στιγμή θα αυξηθούν και αυτά, δημιουργώντας έτσι με αυτόν τον τρόπο ένα τεχνητό Boom στην οικονομία και έναν ενάρετο μεσοπρόθεσμο ανοδικό κύκλο για τις μετοχές και τα χρηματιστήρια.

Αυτός είναι κατά την γνώμη μου και ο λόγος που τελευταία κάποιοι “αφελείς” τόσο των αγορών όσο και των κεντρικών τραπεζών, ίσως και να έχουν αρχίσει να πιστεύουν πως με τις ποσοτικές χαλαρώσεις και τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια έχουν ανακαλύψει πια τον τρόπο για να καταργήσουν τις υφέσεις και κατά συνέπεια να οδηγήσουν τις αγορές και τα χρηματιστήρια σε μια συνεχόμενη και παρατεταμένη άνοδο.

Με άλλα λόγια λοιπόν τα πράγματα από δω και πέρα είναι διαφορετικά. Τέρμα πια τα bear markets οι καθοδικές αγορές, οι καταρρεύσεις στις τιμές των μετοχών και οι πανικοί.

Το μόνο σίγουρο λοιπόν από εδώ και πέρα είναι ότι ο DOW πρόκειται σύντομα να φτάσει στις 40.000 η ακόμη και στις 100.000 μονάδες ή στη χειρότερη των περιπτώσεων πρόκειται να παραμείνει σταθερός στις 13.000 μονάδες, για τα επόμενα εκατό χρόνια τουλάχιστον.

Όμως ακόμη και ένα μικρό παιδί μπορεί να καταλάβει ότι αυτό είναι “too good to be true” για να συμβεί τελικά, ενώ επιπλέον οι παλιές “καραβάνες” των αγορών γνωρίζουν πολύ καλά ότι όταν ένα χρηματιστήριο αρχίζει και γίνεται πολύ εύκολο και αρκετά προβλέψιμο, τότε είναι που πλησιάζει η ώρα για μια απότομη και ύπουλη αντιστροφή της τάσης.

Και αυτό γιατί για να είναι δυνατόν να διατηρηθεί αυτή η τεχνητή άνοδος και κατά συνέπεια η διαμορφωμένη αυτή καταναλωτική και χρηματιστηριακή φούσκα, απαιτείται όπως και στην περίπτωση ενός ναρκωτικού η δόση να γίνεται όλο και μεγαλύτερη στο μέλλον και έτσι μοιραία κάποια στιγμή στο τέλος εμφανίζεται ο πληθωρισμός, ο οποίος απαξιώνοντας το χαρτονόμισμα μειώνει στην πράξη το όποιο κέρδος αποκομίζει κανείς από το χρηματιστήριο.

Έτσι όταν τελικά αυτός ο πληθωρισμός γίνει πια έντονος και ορατός και δια γυμνού οφθαλμού, επηρεάζονται κάποια στιγμή και τα κέρδη των ίδιων των εταιρειών από την αύξηση των τιμών των υλικών και των πρώτων υλών και από την μετέπειτα αναπόφευκτη αύξηση των τιμών των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, μια που τις περισσότερες φορές η αύξηση αυτή υπερτερεί αυτής των μισθών, οδηγώντας έτσι τελικά και σε μείωση της ίδιας της κατανάλωσης.

Για αυτό και συνήθως τα χρηματιστήρια κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια ενός Secular Bear market κινούνται στην καλύτερη των περιπτώσεων πλάγιο-καθοδικά με τον πληθωρισμό να καθιστά την απόδοση των μετοχών ακόμη πιο αρνητική, όπως στην περίπτωση του στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του 70, ή στην χειρότερη των περιπτώσεων να συμβαίνει ότι και την δεκαετία του 30 με τις μετοχές και τα εταιρικά κέρδη να πηγαίνουν “άπατα” από τον έντονο αποπληθωρισμό, ο οποίος ακολουθεί σχεδόν πάντα το σκάσιμο μιας πληθωριστικής φούσκας.

Έτσι τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο από την πολύ “χαλάρωση” οι αγορές και τα χρηματιστήρια να έχουν πια “μεθύσει” και να έχουν εθιστεί από την πολύ ρευστότητα δια των φωτοτυπιών και των επί μακρόν σχεδόν μηδενικών επιτοκίων σε τέτοιο βαθμό, που κάθε φορά που κάποιος πολιτικός ή κεντρικός τραπεζίτης τάζει ή υπονοεί πως θα αρχίσει να τυπώνει ξανά χρήμα, οι αγορές να ξεκινούν τα “πανηγύρια” και να ανεβαίνουν δυο-δυο τα “σκαλιά” της ποσοστιαίας ανόδου.

Αλλά αυτός είναι κατά την γνώμη μου και ο κύριος λόγος που πολλές φορές οι αγορές και τα χρηματιστήρια δείχνουν με την συμπεριφορά τους σαν να “εκβιάζουν” κιόλας, ζητώντας επιτακτικά και άλλο “ναρκωτικό” από αυτό που τα τελευταία μοιράζουν “απλόχερα” οι κεντρικές τράπεζες στα περισσότερα κράτη.

Έτσι τώρα που η προηγούμενη "δόση" ποσοτικής χαλάρωσης αρχίζει να εξασθενεί και η οικονομία δείχνει να επιβραδύνει σύμφωνα με την παραδοχή ακόμη και των περισσότερων κεντρικών τραπεζιτών, οι αγορές και τα χρηματιστήρια συνεχίζουν να ανεβαίνουν επιταχύνοντας κιόλας, πιθανόν γιατί γνωρίζουν καλά πως όταν έρθει εκείνη η ώρα της ύφεσης, ο Ben και οι λοιποί τραπεζίτες θα “καθαρίσουν” ξανά, αρχίζοντας να μοιράζουν πάλι "φρεσκοκομμένο" χρήμα με “αεροπλάνα και βαπόρια”.

Όμως ότι ανεβαίνει με “πορδές” και με αέρα κοπανιστό, κάποια στιγμή γίνεται μια πραγματική φούσκα και έτσι μοιραία έρχεται πάλι κάποια στιγμή που η φούσκα αυτή “σκάει” απλά και μόνο γιατί έχει γίνει τόσο μεγάλη, που οι προσπάθειες των διοικούντων πολιτικών και των κεντρικών τραπεζιτών να την διατηρήσουν είναι πια λόγω της οικονομικής “βαρύτητας”, χαμένες από "χέρι".

Έτσι όπως και με την Ελληνική φούσκα έτσι και με αυτή των ΗΠΑ, κατά την γνώμη μου όλα εξαρτώνται από τους ξένους δανειστές της και κυρίως από τους Κινέζους και από το εάν και πότε αυτοί θα πάρουν “πρέφα” ότι οι ΗΠΑ έχουν πια σχεδόν χρεοκοπήσει και θα αρχίσουν να απαιτούν από αυτήν όλο και μεγαλύτερα επιτόκια δανεισμού, αναγκάζοντας έτσι την FED να “σαρώνει” πια μόνη της όλο το Αμερικανικό χρέος, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο τον πληθωρισμό στο “άπειρο” και το δολάριο κοντά στο μηδέν.

Τότε αυτό μοιραία θα έχει ως αποτέλεσμα και το σκάσιμο της Αμερικανικής χρηματιστηριακής και καταναλωτικής φούσκας με τα δανεικά και τις κάλπικες φωτοτυπίες και τελικά την αναπόφευκτη κατάρρευση αμερικανικής οικονομίας στο σύνολό της.

Όμως αυτοί που ασχολούνται χρόνια με τις αγορές και τα χρηματιστήρια θεωρώ ότι μπορούν ήδη από τώρα να διακρίνουν τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης χρηματιστηριακής αντιστροφής της τάσης, διότι αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά πως όταν αρχίζουν οι εισαγωγές μετοχών της “μόδας των καιρών” τύπου Facebook, με τιμές εισαγωγής που δίνουν PE από εκατό και πάνω, το τέλος του τρέχοντος ανοδικού κύκλου για τις μετοχές είναι συνήθως πολύ κοντά.

Και αυτό όχι για κανένα άλλο λόγο, αλλά επειδή όπως έχει αποδειχθεί και στην πράξη τις περισσότερες φορές μετά από ένα καλό μεθύσι συνήθως ακολουθεί και ο πονοκέφαλος και το ακόμη χειρότερο είναι ότι μετά από τα πολλά μεθύσια, ακολουθεί και η κίρρωση του ήπατος.....

Ο “Καθηγητής Λυκείου”