It's not the end of the world stupid...

It's the end of the growth...

Το ότι η λύση όχι μόνο στο Ελληνικό αλλά και στο παγκόσμιο οικονομικό πρόβλημα βρίσκεται στην επίτευξη μιας πραγματικής και βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, αυτό νομίζω ότι το έχει καταλάβει ακόμη και ο Αλέξης.

Κατά συνέπεια λοιπόν η εμφάνιση στο άμεσο μέλλον μιας Ελληνικής, Ευρωπαϊκής αλλά και μιας παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης θα είναι και ο κύριος παράγοντας ο οποίος θα καθορίσει κατά την γνώμη μου όχι μόνο τις διεθνείς κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, αλλά ακόμη και το αν το blog αυτό όλο αυτόν τον καιρό έλεγε ανοησίες ή προφητείες.

Και αυτό γιατί όσο πιο γρήγορα εμφανιστεί μια πραγματική αλλά και μια έντονου ρυθμού οικονομική ανάπτυξη, τόσο πιο γρήγορα θα λυθούν σχεδόν όλα τα προβλήματα όχι μόνο στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στις ίδιες τις ΗΠΑ και έτσι όχι μόνο η τωρινή κρίση θα αποτελέσει σύντομα παρελθόν, αλλά ακόμη και τα όσα “τρομερά” και “φοβερά” για τα οποία “φοβερίζουν” τώρα οι διάφοροι “προφήτες της συμφοράς”, σε λίγο καιρό και αυτά δεν θα αποτελούν παρά μια “ειρωνική” ανάμνηση και ένα σημείο αναφοράς για να γελούν και να κοροϊδεύουν οι τωρινοί αισιόδοξοι.

Όμως όσο αυτή καθυστερεί, τόσο πιο πολύ θα πλησιάζουμε όλο και πιο κοντά στην τελική κατάρρευση και έτσι κάποια στιγμή στο προσεχές μέλλον αντί οι παραπάνω οικονομίες να απογειωθούν όπως πιστεύουν τώρα κάποιοι αθεράπευτα αισιόδοξοι, το πιο πιθανό είναι κατά την γνώμη μου αυτές να “γκρεμοτσακιστούν” στην κυριολεξία είτε με την εμφάνιση μιας άνευ προηγουμένου οικονομικής κρίσης, είτε με το ξέσπασμα ενός μεγάλου πολέμου είτε και με τα δύο.

Βέβαια και τίποτε από αυτά να μην συμβεί, το παράδειγμα της Ιαπωνίας μας δείχνει κατά την γνώμη μου πως στην καλύτερη των περιπτώσεων έχουμε ακόμη μπροστά μας αρκετά χρόνια οικονομικής στασιμότητας.

Και όλα αυτά γιατί το σημαντικότερο πρόβλημα σήμερα όπως έχω ήδη αναφέρει, είναι δυστυχώς το γεγονός ότι οι περισσότεροι διοικούντες αλλά και οι οικονομολόγοι σύμβουλοί τους τόσο σε Ευρώπη όσο και σε Αμερική, δεν έχουν κατά την γνώμη μου καταλάβει ακόμη τι είναι πραγματική και βιώσιμη ανάπτυξη, και έτσι στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουν πως μπορεί να επιτύχει κανείς αυτό το πολυπόθητο για όλους οικονομικό και όχι μόνο growth.

Όμως το ακόμη χειρότερο όχι μόνο για αυτούς αλλά και για όλους εμάς, είναι κάτι το οποίο ελάχιστοι ακόμη και σήμερα έχουν κατά την γνώμη μου προσέξει, ότι δηλαδή αυτό το μεγάλο και εντυπωσιακό growth που γνώρισε τα τελευταία διακόσια και πλέον χρόνια η ανθρωπότητα, στην πραγματικότητα δεν είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση στην παγκόσμια οικονομική ιστορία.

Και αυτό γιατί αν μελετήσει κανείς προσεκτικά την παγκόσμια οικονομική ιστορία, θα διαπιστώσει πως η ανάπτυξη μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα μετρημένη πάντα με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, ήταν σχεδόν αμελητέα σε σχέση με την τεράστια ανάπτυξη η οποία ακολούθησε κατά την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης και μετά.

Αυτός είναι κατά την γνώμη μου και ο λόγος που οι περισσότεροι σε αυτόν τον πλανήτη έχουν συνηθίσει και θεωρούν πια ως δεδομένο και αυτονόητο πως ο πλανήτης πρέπει να απολαμβάνει συνεχώς μεγάλα διαστήματα με αυξημένο growth, διακοπτόμενα πάντα από σύντομα διαστήματα προσωρινής οικονομικής συρρίκνωσης.

Βέβαια στην πραγματικότητα αυτό κατέστη δυνατό εξαιτίας των πολλών και συνεχόμενων σημαντικών επιστημονικών ανακαλύψεων από το ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης και μετά σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς και ειδικά στην τεχνολογία των υπολογιστών, με την βοήθεια των οποίων η ανάπτυξη κατάφερε όχι μόνο να συντηρείται συνεχώς αλλά και να μεγαλώνει διαρκώς, λόγο της συνεχόμενης αύξησης της παραγωγικότητας αλλά και της όλο και πιο αποτελεσματικότερης χρήσης των διαθέσιμων οικονομικών πόρων.

Όμως θα ήταν πολύ μεγάλη αφέλεια κατά την γνώμη μου κάποιος να πιστεύει πως η ραγδαία αυτή ανάπτυξη μπορεί να συνεχιστεί ή ακόμη και να συντηρηθεί εις τον αιώνα τον άπαντα, με ατελείωτες αλλά και ακόμη πιο αποτελεσματικές και πιο παραγωγικές επιστημονικές ανακαλύψεις σε νέους καινοτόμους τομείς.

Το θέμα λοιπόν κατά την γνώμη μου δεν είναι το εάν θα τελειώσει κάποια στιγμή αυτή η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, αλλά το πότε θα συμβεί αυτό και το αν αυτό θα προλάβουμε να το δούμε εμείς, τα παιδιά μας, τα εγγόνια ή τα δισέγγονα μας.

Βέβαια εδώ θα ήθελα να επισημάνω πως και εγώ πιστεύω στην ανθρώπινη επινοητικότητα και εφευρετικότητα, αλλά ακόμη και στην περίπτωση που αυτές αποδειχθούν πως είναι όντως ανεξάντλητες στην πράξη, το μόνο σίγουρο κατ' εμέ είναι πως οι φυσικοί πόροι και τα υποκατάστατα που διαθέτει και μπορεί να μας προσφέρει “απλόχερα” αυτός ο “ταλαίπωρος” πλανήτης, είναι σίγουρα πεπερασμένα.

Γιατί όπως έχω ήδη αναφέρει, όσο μια κοινωνία αναπτύσσεται και γίνεται συνεχώς όλο και πιο πολύπλοκη, τόσο μεγαλύτερη “ενέργεια” αλλά και φυσικούς πόρους απαιτεί όχι μόνο για να αναπτυχθεί περαιτέρω, αλλά ακόμη και για να παραμείνει στα ίδια επίπεδα, άρα κατά συνέπεια όλο και πιο σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις απαιτεί για να μην καταρρεύσει κάποια στιγμή υπό την πίεση του όλου και αυξανόμενου “βάρους” της.

Άρα λοιπόν κατά την γνώμη μου αυτό που χρειάζεται επειγόντως αυτή τη στιγμή η παγκόσμια οικονομία και όχι μόνο για να καταφέρει να αναπτυχθεί περαιτέρω, αλλά ίσως ακόμη και για διατηρήσει τα οικονομικά “κεκτημένα” των πολιτών της ειδικά στην Δύση και να μην καταρρεύσει με “πάταγο”, είναι μια ή περισσότερες σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις σε διαφορετικούς τομείς από αυτούς που πρωταγωνιστούν τα τελευταία χρόνια, ανακαλύψεις οι οποίες θα μπορέσουν να ταράξουν τα “λιμνάζοντα ύδατα” της τωρινής Δυτικής οικονομικής στασιμότητας, δημιουργώντας έτσι έναν νέο κύκλο ανάπτυξης, ο οποίος και θα καταφέρει κάποια στιγμή να επαναφέρει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών σε μεγαλύτερο από τα προ κρίσης επίπεδα.

Όμως από ότι φαίνεται, η τελευταία “νέα” σημαντική επιστημονική ανακάλυψη της Δύσης και όχι μόνο είναι το “printing press” του Ben, η οποία όμως δυστυχώς όχι μόνο για τον Ben αλλά και για όλους εμάς ούτε νέα είναι, ούτε επιστημονική είναι, ούτε ανακάλυψη είναι και αυτό γιατί στην πραγματικότητα είναι τόσο παλιά “ανακάλυψη” όσο σχεδόν και ύπαρξη του χάρτινου χρήματος.

Το ακόμη χειρότερο όμως για την παγκόσμια οικονομία είναι πως μάλλον ούτε αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά και έτσι το έργο αυτό της υπερπαραγωγής του χρέους δια του χάρτινου χρήματος για την δημιουργία ενός τεχνητού growth, θα τελειώσει πιθανόν όπως τέλειωσε και όλες τις άλλες φορές στην παγκόσμια οικονομική ιστορία, δηλαδή με την ολοκληρωτική κατάρρευση των εμπλεκομένων fiat χαρτονομισμάτων.

Το μόνο άπειρο είναι η ανθρώπινη ανοησία ....

Το μεγάλο πρόβλημα λοιπόν κατά την γνώμη μου στις μέρες μας εκτός των πολλών άλλων στα οποία έχω κατά καιρούς αναφερθεί, είναι πως το υπάρχων παγκόσμιο οικονομικό σύστημα δηλαδή ο υπαρκτός σοσιαλο-καπιταλισμός, σε αντίθεση με τον γνήσιο καπιταλισμό, με αυτή την υποτιθέμενη “νέα” μέθοδο του “printing press”, είναι σαν να δέχεται ότι το χρήμα δηλαδή το πιο βασικό οικονομικό κεφάλαιο είναι ουσιαστικά άπειρο.

Κατά συνέπεια λοιπόν υποθέτει ότι εξίσου άπειροι είναι και οι υπόλοιποι οικονομικοί πόροι και ιδίως οι φυσικοί πόροι αυτού του πλανήτη και όλα αυτά σε αντίθεση με το αυθεντικό σύστημα του καπιταλισμού το οποίο εξ' ορισμού δέχεται ότι οι οικονομική πόροι δεν είναι άπειροι και ως εκ τούτου θα πρέπει το ίδιο το σύστημα να “φροντίσει” έτσι ώστε να επιτευχθεί μια βέλτιστη χρήση αυτών.

Έτσι λοιπόν ένα τεράστιο πρόβλημα στο οποίο κατά την γνώμη μου δεν έχει δοθεί σήμερα ιδιαίτερη βαρύτητα ακόμη και από τους απανταχού οικονομικούς σχολιαστές, είναι πως αυτή η τεράστια χρηματοπιστωτική φούσκα με τα “άπειρα” fiat χαρτονομίσματα αλλά και τα χαμηλά επιτόκια, στην πράξη είχε και έχει σαν αποτέλεσμα την αλόγιστη και χωρίς μέτρο χρήση αλλά και κατασπατάληση των πλουτοπαραγωγικών πηγών αυτού του πλανήτη.

Έτσι λοιπόν πιστεύω πως αν δεν αλλάξουμε σύντομα από μόνοι μας νοοτροπία και συνήθειες όσον αφορά την κατασπατάληση των πόρων αυτού του ταλαίπωρου πλανήτη, πιθανόν μάλλον κάποια στιγμή θα αναλάβει ο ίδιος ο πλανήτης να μας “συνετίσει” και να μας βάλει μυαλό, δημιουργώντας μας μεγάλα προβλήματα όχι μόνο στην ενέργεια και στα διάφορα άλλα ορυκτά μέταλλα, αλλά και ακόμη στην τροφή ίσως και στο νερό.

Η πραγματική ανάπτυξη μάλλον θα αργήσει λίγο...

Στις μέρες μας η οικονομική ανάπτυξη ειδικά στην Δύση κατά την γνώμη μου δεν είναι πια πραγματική, αλλά βασίζεται κυρίως στην συνεχόμενη πιστωτική επέκταση του χρέους και των άπειρων δανεικών με τα fiat χαρτονομίσματα και τα μηδενικά επιτόκια.

Τελευταία όμως και μετά από το σκάσιμο της Αμερικανικής στεγαστικής φούσκας, η όποια παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη ιδίως στα περισσότερα δυτικά κράτη  βασίζεται στην πραγματικότητα πάνω στα χρέη και στα ελλείμματα του κράτους, καθώς και στα διάφορα κρατικά stimulus.

Αυτός είναι και ο λόγος που ακόμη και η Ευρωπαϊκή λιτότητα είναι καταδικασμένη να αποτύχει τελικά και αυτό γιατί μετά από τόσα χρόνια κρατικών παρεμβάσεων και επιχορηγήσεων, η διαφορά των μισθών μεταξύ Δύσης και Ανατολής είναι τόσο μεγάλη πια, που κατά την γνώμη μου μόνο με πόλεμο μπορεί να “γεφυρωθεί”, για να μην μιλήσουμε και για τις διαφορές στην φορολογία αλλά και στις κοινωνικές παροχές.

Στις μέρες μας λοιπόν η όποια οικονομική ανάπτυξη όχι μόνο της Δύσης αλλά και του μεγαλύτερου μέρους της Ανατολής και ειδικά της Κίνας, βασίζεται κατά την γνώμη μου στα μηδενικά επιτόκια, στα “άπειρα” fiat χαρτονομίσματα, αλλά τώρα πια κυρίως στα κρατικά ελλείμματα των περισσότερων Δυτικών κρατών και ειδικά των Αμερικανών με το έλλειμμα του 1 trillion και κάτι το χρόνο, το οποίο όπως και τα υπόλοιπα ελλείμματα και χρέη των περισσότερων κρατών της Δύσης είναι απλά μη διατηρήσιμα και ας “χτυπάνε τον κώλο” τους κάτω και ο Μπέν και ο Μπάρακ, αλλά και όλοι μαζί Αμερικανοθρεμένοι εκπρόσωποι της “νέας” οικονομίας.

Έτσι λοιπόν τώρα πια για να καταφέρει να αναπτυχθεί πραγματικά η παγκόσμια οικονομία και ειδικά οι Αμερικανική, θα πρέπει κατά την γνώμη μου πρωτίστως να σκάσει αυτή η τεράστια και παγκόσμια πιστωτική φούσκα και κατόπιν η αγορά να αφεθεί ελεύθερη και ανεπηρέαστη να αποφασίσει αυτή πόσο χρήμα χρειάζεται και ποιες είναι οι επενδύσεις που πρέπει να διατηρηθούν αλλά και ποιες πρέπει να ρευστοποιηθούν γιατί απλά δεν είναι μη διατηρήσιμες, πράγμα όμως το οποίο κρίνεται ως μη αποδεκτό πια από την υπάρχουσα γενική νοοτροπία τόσο των πολιτικών όσο και των πολιτών, διότι όπως είναι φυσικό αυτό θα επιφέρει μεγάλο βραχυπρόθεσμο “πόνο”, κάτι στο οποίο δεν έχει συνηθίσει σχεδόν κανείς τα τελευταία χρόνια ειδικά στην Δύση.

Όμως αντίθετα αυτό που βλέπουμε τώρα στην πραγματικότητα τόσο σε Ευρώπη όσο και στην Αμερική είναι αντί να απελευθερώνονται οι οικονομίες και να μειώνονται οι φορολογίες, αυτές να αυξάνονται, τα ελλείμματα να διατηρούνται τα χρέη να μεγαλώνουν και ο έλεγχος να γίνεται όλο και πιο κρατικός αλλά και όλο και πιο κεντρικοποιημένος, όπως δηλαδή γινόταν και παλαιότερα στα κομουνιστικά κράτη, με τις Ευρωπαϊκές τράπεζες να αποτελούν το τελευταίο και τρανό παράδειγμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Και φυσικά επειδή το κράτος είναι ο κατ' εξοχήν ειδικός στα πεταμένα λεφτά και επειδή στην πράξη τίποτε δεν είναι άπειρο, ανακαλύπτουμε κάποια στιγμή “ξαφνικά” ότι τα λεφτά μας τέλειωσαν ξανά, μαζί φυσικά με την εικονική πληθωριστική ανάπτυξη και αυτό γιατί το ΑΕΠ παύει να αυξάνεται περαιτέρω και αυτό ξανά σύμφωνα με τους απανταχού “παιχταράδες” διοικούντες αλλά και τους cheerleaders οικονομολόγους τους, επειδή μάλλον δεν τυπώσαμε από την αρχή αρκετά.

Με αυτά και με αυτά όμως, το κάλπικο χρήμα που κυκλοφορεί εκεί έξω με την μορφή χρέους και δανεικών είναι τόσο πολύ τώρα, που ίσως ούτε και με μια σημαντική επιστημονική ανακάλυψη να μην μπορεί να “απορροφηθεί” ομαλά πια και έτσι να μπορέσουμε τελικά να γλιτώσουμε από την ολοκληρωτική κατάρρευση.

Μια επιστημονική ανακάλυψη που ούτως ή άλλως κατά την γνώμη μου δεν έχει φανεί ακόμη ή και να υπάρχει ήδη στα “σκαριά” το πιο πιθανό είναι να αργήσει να δώσει απτά οικονομικά αποτελέσματα και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο εγώ προσωπικά θεωρώ ως πιο πιθανό το να καταρρεύσουμε οικονομικά στο αμέσως προσεχές διάστημα, παρά να δούμε να εμφανίζεται η πραγματική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη την οποία “οραματίζονται” οι αφελείς και μόνιμα “χαζοχαρούμενοι” οπαδοί των μετοχών.

Άρα για το ότι αυτός ο κύκλος θα τελειώσει πάρα πολύ άσχημα, γι' αυτό είμαι βέβαιος πια.

Αυτό που ψάχνω ακόμη να βρω είναι, το αν κοιτώντας κάποια στιγμή το πώς ζούσαμε και το πως ζούμε τώρα ειδικά εμείς οι Δυτικοί, θα νομίσουμε απλά ότι ήρθε το τέλος του κόσμου και ότι τελικά οι Μάγιας και ο Νοστράδαμος είχαν δίκιο σε αυτά που έλεγαν ή αν θα έχει έρθει όντως το τέλος του κόσμου δια του τέλους της οικονομικής ανάπτυξης ιδίως για εμάς τους Δυτικούς, έτσι όπως την ζήσαμε από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης και μετά.

Ο “Καθηγητής Λυκείου”

Or maybe it's only the end of the blog...

Με την παρούσα ανάρτηση ολοκληρώνεται ουσιαστικά ο πρώτος κύκλος του blog αυτού, μιας ανάρτησης η οποία θεωρώ ότι τοποθετεί και τα τελευταία κομμάτια σε αυτό το παγκόσμιο οικονομικό “παζλ” έτσι όπως αυτό έχει διαμορφωθεί τώρα κατά την άποψή μου, αλλά κυρίως όπως αναμένω περίπου αυτό να διαμορφωθεί στο άμεσο μέλλον.

Αν κάποια στιγμή από από εδώ και πέρα η παγκόσμια οικονομία αντί να συντριβεί όπως εγώ και πολύ άλλοι αναμένουμε “απογειωθεί” στην κυριολεξία παρουσιάζοντας μια πραγματική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, τότε το πιο πιθανό είναι πως δεν θα ξαναγράψω ποτέ και έτσι αυτό το blog θα “αυτοκαταστραφεί”.

Εάν και εφόσον όμως αρχίσουν να γίνονται σταδιακά αυτά για τα οποία εγώ και πολλοί άλλοι έχουμε “προειδοποιήσει” εδώ και καιρό, τότε μάλλον θα επανέλθω “δριμύτερος” προσπαθώντας αυτή τη φορά να συνθέσω ένα άλλο “παζλ”, αυτή τη φορά (ελπίζω) ενός κύκλου μετοχών και μιας πραγματικής οικονομικής ανάπτυξης.

Καλή χρονιά σε όλους σας...